Այսօր՝ 16 նոյեմբերի 2024թ., 00:00
1USD = 486AMD
1EUR = 510.5AMD
1RUB = 7.9AMD

Սա ինչ «հրաշք» էր… իշխանությունների խորամանկ քայլերը

Հայաստանի տնտեսության աճերը, որոնցով իշխանությունները հայտարարում են համաշխարհային մակարդակի առաջընթացների գրանցման մասին, մեծամասամբ կեղծ են, հիմնված են խորամանկությունների ու խաբեությունների վրա։ Դրանք իրական տնտեսական աճեր չեն, ավելացված արժեք հիմնականում չեն ստեղծում, ու շատ դեպքերում ստացվում են, կոպիտ ասած, մախինացիաների միջոցով։

Այստեղից-այնտեղից ապրանքներ ներկրելով, հայկականացնելով և հայկականի անվան տակ արտահանելով, որքան էլ վիճակագրորեն բարձր աճեր ենք ստանում, դրանից մեր տնտեսության վիճակը բոլորովին էլ չի լավանում։

Այն, ինչ անում են տնտեսական ցուցանիշների հետ, պարզապես ապշեցնում է։

Տնտեսության մեջ տեղի ունեցած ամենամեծ զավեշտներից մեկին ականատես եղանք անցած տարվա վերջին, երբ մի քանի ամսվա անընդմեջ անկումից հետո, նոյեմբերին արդյունաբերության, մասնավորապես՝ մշակող արդյունաբերության մեջ կտրուկ աճ արձանագրվեց։

Շատերին դա գուցե ուրախացրեց, բայց շատերին էլ զարմացրեց։ Նման թռիչքը տարօրինակ էր։

Հիշեցնենք, այդ ամսին մշակող արդյունաբերության մեջ արտադրության ծավալների ավելի քան 33 տոկոսով աճ արձանագրվեց։ Բայց այդ աճը գերազանցապես մեկ ոլորտի հաշվին էր։ Խոսքը ոսկերչական արտադրության մասին է, որը նախորդ տարվա համեմատ՝ 13,7 անգամով ավելացրել էր։

Թվում է, թե հրաշք էր կատարվել։ Միայն նոյեմբերին տնտեսության այս ճյուղում ավելի շատ ապրանք էր արտադրվել, քան արտադրվել էր տարվա մնացած բոլոր ամիսներին միասին վերցրած։

Պաշտոնական վիճակագրությամբ, նոյեմբերին Հայաստանում ոսկերչական արտադրատեսակների արտադրությունը կազմել էր ավելի քան 82,3 մլրդ դրամ։

Այն դեպքում, երբ նախորդ տասն ամիսների ընթացքում միասին վերցրած արտադրվել էր ընդամենը 66,3 մլրդ դրամի ոսկերչական ապրանքներ։

Ստացվում է, որ միայն նոյեմբերին նույնիսկ 16 միլիարդով ավելի շատ ոսկերչական ապրանքներ են արտադրվել, քան տարվա մյուս բոլոր ամիսներին միասին, գրեթե կրկնակի ավելի շատ, քան 2022թ. ամբողջ տարվա ընթացքում։

Մինչ այդ, ոսկերչական արտադրատեսակների ամսական արտադրությունը հիմնականում 8-9 մլրդ դրամի շրջանակներում էր։ Տարեսկզբին նույնիսկ ավելի քիչ՝ 3-4 միլիարդ։

Նոյեմբերին տնտեսության այս ճյուղում 5,1 անգամ ավելի շատ ապրանք է արտադրվել, քան հոկետմբերին։

Հոկտեմբերին արտադրվել էր՝ 16,1 միլիարդի, արդեն նոյեմբերին՝ 82,3 միլիարդի ոսկերչական արտադրանք։

Պարզ է, որ ինչպես մեկ տարվա կտրվածքով արձանագրված՝ 13,7, այնպես էլ՝ մեկ ամսվա կտրվածքով արձանագրված 5,1 անգամով աճերը արհեստական աճեր են։ Դրանք չէին կարող կապված լինել ոլորտում տեղի ունեցող զարգացումների հետ։ Առավել ևս՝ հայտնի չէ, որ այս ընթացքում ոսկերչական արտադրատեսակների արտադրության ներքին կարողությունները մեծապես համալրվել են, արտադրության հզորությունները՝ ընդլայնվել։

Հասկանալի է, որ հերթական մեխանիզմն են խաղարկել՝ տնտեսության, մասնավորապես՝ արդյունաբերության աճեր ցույց տալու համար։

Բոլորին էլ պարզ է, որ նման կարճ ժամանակում անհնարին է արտադրության ծավալների նման հսկայական փոփոխություններ ապահովել։

Ուստի մնում է այն տարբերակը, որ դրսից այդ ապրանքները ներկրել են Հայաստան, գուցե նաև՝ հումքի անվան տակ, իսկ հետո, որպես պատրաստի արտադրանք, որն արտադրվել է իբր թե հայկական ձեռնարկություններում, տեղափոխել են այլ երկրներ ու դրա հիման վրա արտադրության ծավալների հսկայական աճեր են գրանցել։

Սա ըստ էության, առանց իշխանությունների իմացության ու թույլտվության չէր կարող լինել։

Հետաքրքիր է, որ նման հսկայական աճերի պայմաններում, մշակող արդյունաբերության մեջ նոյեմբերին, հոկտեմբերի համեմատ, աշխատատեղեր նույնիսկ չեն ավելացել, անգամ մի քանի հարյուրով կրճատվել են։

Այնինչ՝ թվում է, թե հակառակը պիտի լիներ, հատկապես ոսկեգործության ոլորտում արտադրության ծավալների անգամներով ավելացման պայմաններում։

Հազիվ թե կարելի է կարծել, որ կարճ ժամանակահատվածում ոլորտում արտադրողականության բարձրացման սարսափելի մեծ թռիչք է կատարվել։

Այդ «թռիչքն» առայժմ տեսնում ենք մեկ ամսվա արդյունքներով, բայց չի բացառվում, որ ոսկերչության ոլորտում տեղի ունեցած «հրաշքը» շարունակվի նաև առաջիկա ամիսներին։ Ու դրա արդյունքում արդյունաբերությունը ոչ միայն դուրս գա անկումից, այլև հայտնվի բարձր աճերի տիրույթում։

Նման խորամանկ քայլերով, անշուշտ, կարող ենք բարձր աճեր գրանցել, բայց ոչ երբեք հասնել զարգացումների։ Այն, ինչ տեսնում ենք վերջին երկու տարիների ընթացքում, երբ արձանագրվող բարձր աճերի պայմաններում մեր տնտեսության իրական վիճակը գնալով վատանում է։

Եթե հավատայինք իշխանությունների ասածներին, ու արձանագրվող վիճակագրական աճերն իսկապես իրական աճեր լինեին, ապա հիմա, ինչպես մեր տնտեսությունը, այնպես էլ՝ մարդկանց կյանքը, ապրելու պայմանները պիտի հեղափոխական փոփոխությունների ենթարկված լինեին։ Բայց ունենք այն, որ տնտեսության մեջ, անգամ այսպիսի աճերից հետո, հետընթաց է գրանցվել, իսկ սոցիալական պայմանները, հասարակության հիմնական մասի մոտ, ավելի են վատացել ու շարունակում են վատանալ։

Այդպես է, որովհետև տնտեսական աճերն իրական աճեր չեն։ Ոսկերչության ոլորտում այն, ինչ տեսնում ենք, ընդամենը մեկ օրինակ է։ Բայց այդպիսի օրինակները, որոնց արդյունքում հասել ենք նման «բարձունքների», բազմաթիվ են։

Կասկած չկա, որ իշխանությունները ձգտելու են ոսկերչական ոլորտի այդ «հաջողված փորձն» առաջիկայում տարածել ու տեղայնացնել նաև տնտեսության այլ ճյուղերում։ Երբ իրական զարգացումներ չկան, այսպիսի քայլերի նպատակը ցանկացած գնով աճերի տպավորություն ստեղծելն է։

ՀԱԿՈԲ ՔՈՉԱՐՅԱՆ

Պուտինը հեռախոսազրույց է ունեցել Ալիևի հետ․ ինչ են քննարկել Ծեծկռտուք` ՊՆ զորամասի հրամանատարի տեղակալի ու գումարտակի հրամանատարի միջև․ հարվածներ՝ փոխգնդապետին (տեսանյութ) Հյուսիս-հարավ ծրագրի կարիքների համար անհրաժեշտ հողամասերը կճանաչվեն հանրության գերակա շահ ԱԺ-ում ՔՊ-ն հիմա էլ անցել է հայ-արմերիկյան պաշտոնական հարաբերությունների պատմության աղավաղմանը. Զաքարյան «Բագրատաշեն» մաքսակետում կանխվել են մոտ 4.5 կգ ոսկյա և արծաթյա զարդերի ներկրման փորձեր Սերոբ Գասպարյանի կալանքի ժամկետը երարաձգվել է 5-ից ավելի կրակոցներ՝ Մովսես Խորենացու փողոցում․ անչափահասի են տարել բաժին Հաստատվել է Լատվիա-Հայաստան հանդիպումը սպասարկող մրցավարական անձնակազմը Պուտինն ու Ալիևը հաստատել են Մոսկվա-Բաքու ռազմավարական գործընկերության զարգացման հարցում փոխադարձ հետաքրքրությունը Ինչպե՞ս օգտվել Սուպերայից. Համառոտ ուղեցույց ՊՆ-ն ՝ Կոտայքի մարզում տեղի ունեցած ավտովթարի մասին Տերովին տերն ա տարել, անտերին՝ գելը. հողին հանձնեցին 19-ամյա Նարեկին, ու չկար ո՛չ իշխանությունը, ո՛չ ընդդիմությունը Փոխվարչապետը ՌԴ գյուղնախարարի հետ քննարկել է առևտրաշրջանառության ընդլայնման հնարավորությունների հարցը «Մանկական Եվրատեսիլ 2024»-ի քվեարկության կարգը Տրանսպորտային կապի ենթակառուցվածքը շուտով կհասցվի Հայաստանի հետ սահման. Բայրամով Իսրայելը տարհանման կոչ է արել, ապա խոշոր հարված հասցրել Բեյրութի արվարձաններին. կան զոհեր Մեկնարկել է հնդկական ֆիլմերի փառատոնը. մուտքն ազատ է Խաղաղությունը կոփվում է միայն բանակով․ Արմեն Մանվելյան Ես այն մարդկանցից եմ, ով չի վախենում սեփական ունեցվածքը և անձը վտանգելուց և շարունակում է սեփական ժողովրդին ճշմարտությունն ասել․ Մհեր Ավետիսյան «Մենք հեռախոսի մեջ չէինք, սրտիկներ չէինք ուղարկում իրար, ամեն ինչ իրական էր». Արսեն Սաֆարյան Վարդապետյանն ու Քյարամյանը լավագույն իրավաբանների մեջ մտնո՞ւմ են․ հարց՝ Մանասյանին Հայհիդրոմետից ձյան մասին են հայտնում Այո, այդ պրոբլեմը հենց դու ես, քանի որ պետական ապարատ աշխատացնել չես կարողանում․ Աննա Կոստանյան Ucom-ի գլխավոր տնօրենը մասնակցել է Silicon Mountains տեխնոլոգիական գագաթնաժողովին Մեր քաղաքացիներն արդեն տասնյակ տարիներ է ամեն օր բախվում են անփույթ ու ոչ պրոֆեսիոնալ պաշտոնյաների և նրանց կամայականությունների հետ․ Մհեր Ավետիսյան Նոր ցիկլոն է ներթափանցում Հայաստան. Գագիկ Սուրենյանը՝ եղանակի մասին ԱՄՆ-ում կառուցել են կանաչ էներգիայի աղբյուր աղբանոցում Եթե ​​համապատասխան շահագրգռվածություն լինի, պատրաստ ենք օգնել ու աջակցել Հայաստան-Ադրբեջան կարգավորմանը. Կոբախիձե Բանից պարզվում է, պատգամավորին էլ են ուղարկում թմրանյութի անալիզ հանձնելու Փաշինյանի նոր ռևերանսը Ռուսաստանին Ջուր հավաքեք․ ջուր չի լինելու «Հեղափոխությունն» ավարտվե՞ց. Փաշինյանի սիմվոլիզմը ցնցել է նույնիսկ կողմնակիցներին Մելիքբեկյանին կզոհե՞ն. նրա աթոռի հավակնորդներ կան Իսկ ի՞նչ ենք հակադրում այս ողբերգական ֆարսին. Վահե Հովհաննիսյան Ազգերի լիգա․ Դանիա-Իսպանիա. օրվա մյուս հանդիպումները Թրամփը Ռոբերտ Քեննեդի կրտսերին կնշանակի Առողջապահության և մարդկային ծառայությունների նախարար ՀՀ ֆինանսների նախարարության ընտրած ճանապարհը կտապալի կառավարության ծրագիրը. Քերոբյան Կուբանի և Ազովի ծովի վրա գիշերը ոչնչացվել է 46 ուկրաինական անօդաչու թռչող սարք Դեսպան Մակունցը սենատոր Ուիքերին ներկայացրել է ՀՀ և Ադրբեջանի միջև խաղաղության գործընթացի ներկա իրավիճակը Հրդեհ՝ Երևանի Սարյան փողոցի տներից մեկում