Այսօր՝ 22 նոյեմբերի 2024թ., 00:00
1USD = 486AMD
1EUR = 510.5AMD
1RUB = 7.9AMD

«Քաղաքացու անվստահությունը պետության հանդեպ մեծանում է, նա այլևս չի հարգում նրա խոսքն ու առաջարկները և չի փորձում նրա հետ համագործակցել». «Փաստ»

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Օրենսդրական նախաձեռնությունները, որոնք պետք է միտված լինեն մեր կյանքը բարեփոխելուն, իրականության մեջ միայն հավել յալ նյարդեր ու ժամանակ են խլում: Ինչո՞ւ լավ նախագծերը կյանքի չեն կոչվում: «Սպառողների ասոցիացիա» ՀԿ փոխնախագահ, իրավաբան Սյուզաննա Չիլինգարյանը կարծում է՝ տարաբնույթ խնդիրներին լուծում տալու նպատակով կյանքի կոչված իրականում լավ նախագծերը երկար կյանք չեն ունենում մի քանի պատճառով: «Գործ ենք ունենում նախագծերի վերաբերյալ տեղեկության սխալ ներկայացման հետ: Ճիշտ վերահսկողություն չի իրականացվում: Առաջին հերթին ներկայացնում են ոչ թե խնդրի լուծումը, այլ տուգանքը, մարդուն պատժելու դրույթը: Ստացվում է, որ երբ փորձում են մարդու հետ խոսել առաջիկայում իրականացվող փոփոխությունների մասին, առաջին հերթին սկսում են ներկայացնել, թե սխալի դեպքում ինչպես են նրան պատժելու»,-«Փաստի» հետ զրույցում ասում է Չիլինգարյանը:
 
Նա նշում է՝ պետական գերատեսչությունները գրեթե չեն խոսում քաղաքացու հետ: «Տարբերակներն այնքան շատ են քաղաքացիներին պատմելու, բացատրելու, թե ինչ արդյունքներ է ունենալու այս կամ այն խնդրի լուծումը, որն իրենք են առաջարկում: Արդյունքում մարդկանց մեջ արմատավորվում է այն միտքը, որ պետությունը փորձում է «տերթոդիկական» միջոցներով հարցերը լուծել և առաջին հերթին դիպչել իր գրպանին՝ նրան տուգանելու տարբերակով»,-նշում է մեր զրուցակիցը:
 
Հավելում է՝ շատ ու շատ օրենսդրական նախաձեռնություններ կյանքի կոչվեցին, բայց իրականության մեջ իրենց արտացոլումը չգտան, քանի որ չկա վերահսկողություն: «Բացի սա, պետք է գործի քաղաքացուն խրախուսելու տարբերակը: Եթե քաղաքացին հասկանա, որ այսուհետ հետևելու է որոշակի կանոններին, որոնք օգուտ են լինելու մեր բնությանը, առողջությանը, ինչպե՞ս նա կարող է ընդդիմանալ: Այսինքն, խնդիր պետք է դնել ցանկացած նորամուծություն պարզ և հասկանալի լեզվով ներկայացնել հասարակությանը, որոշակի աշխատանք տանել նրա հետ, խրախուսել նրան, հետո արդեն վերահսկել, որ այդ նախագծերը կյանքի կոչվեն: Իսկ ի՞նչ է կատարվում հիմա: Ցանկացած նորամուծություն քաղաքացին ընկալում է որպես այս կամ այն ապրանքն ու ծառայությունը թանկացնելու, բայց ոչ երբեք խնդիրը լուծելու տարբերակ: Քաղաքացին ցանկացած նախաձեռնություն ընկալում է որպես իրեն ճնշելու, տուգանելու հերթական գործիք:
 
Հիշում ենք պոլիէթիլենային տոպրակների օրինակը: Քաղաքացիներին լիարժեքորե՞ն ներկայացվեց, թե ինչ վնասներ է այն հասցնում բնությանը և ինչ հետևանքներ կարող են լինել: Կարծում եմ, որ իրազեկման արշավը շատ հպանցիկ արվեց: Ծխելու դեմ պայքար է հայտարարել պետությունը: Հասկանում ենք, որ լուծում չի կարող լինել ծխախոտ չարտադրելը, քանի որ նախ և առաջ գործ ունենք մեր տնտեսության մեջ հարկատուների ցուցակում առաջատար ուղղություններից մեկի հետ, բայց միայն խանութներում ծխախոտների ցուցափեղկերը փակելը կամ դրանց տուփերի վրա ինչ-որ պատկերներ փակցնելը, որոնք ցույց են տալիս, թե ծխելն ինչ հետևանքներ կարող է ունենալ, կարո՞ղ ենք նշանակալի արդյունքի հասնել: Նաև այն պարագայում, երբ այսօր էլ կարող ենք գտնել առևտրի կետեր, որոնք անչափահասներին ծխախոտ են վաճառում: Խնդրին իրականում խորքային լուծում չի տրվում: Բազմաթիվ են քաղաքացիների դժգոհությունները տրանսպորտային համակարգի վերջին նորամուծության վերաբերյալ, որ երթևեկելիս պետք է կամ 100 դրամ ունենալ, կամ էլ QR կոդ: 100 դրամանոց կոպեկ գտնելը հերոսություն է, իսկ երկրորդի դեպքում էլ քաղաքացիներն ունեն հարցեր: Իսկ գուցե պետք էր միանգամից տրանսպորտից օգտվելու համար նախատեսվող քարտեր դնել շրջանառության մեջ, իրազեկման մեծ արշավ իրականացնել, նոր միայն այս փոփոխությանն անցում կատարել»,-ընդգծում է ՀԿ փոխնախագահը:
 
Վերահաստատում է՝ ցանկացած նախագիծ ներկայացնելիս պետական գերատեսչությունները պետք է ամենայն մանրամասնությամբ ներկայացնեն այդ նախագիծը և հստակ նշեն, թե ինչ խնդիր են ուզում լուծել դրանով, թե նշված խնդրի լուծումը ինչ է տալու քաղաքացուն: «Պետք է նշեն դրական և բացասական կողմերը: Քաղաքացուն իրազեկելն ու կրթելը պետք է առաջնային լինեն պետության համար: Հաջորդիվ քաղաքացուն նաև պարզաբանեն հետևանքների մասին, այդ թվում՝ տուգանքի, բայց դա պետք է լինի ամենավերջին քայլը: Իսկ ի՞նչ են անում հիմա: Տուգանում են քաղաքացուն, բայց ամենակարևորը՝ խնդիրը մնում է չլուծված: Էլ չենք խոսում այն մասին, թե ինչ ֆինանսական միջոցներ են տրամադրվում պետբյուջեից այդ նախագծերի իրականացման համար: Ստացվում է, որ գործ ունենք պետական միջոցների մսխմա՞ն հետ: Իրականում կարող են մեզ հակադարձել, որ վճարված տուգանքների միջոցով այդ գումարներն անգամ կրկնակի ծավալով վերադառնում են բյուջե: Արդյունքում ունենք մի իրավիճակ, երբ բազմաթիվ խնդիրները լուծված չեն, քաղաքացու անվստահությունը պետության հանդեպ մեծանում է, նա այլևս չի հարգում նրա խոսքն ու առաջարկները և չի փորձում նրա հետ համագործակցել: Սա էլ հանգեցնում է կոլապսի ու քաոսի»,-եզրափակում է Սյուզաննա Չիլինգարյանը:

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Վախենում ես՝ մի արա, անում ես՝ մի վախեցիր, իսկ եթե արել ես, մի ափսոսա․ Ռոմանոս Պետրոսյան Մենք չենք կարող տասնյակ հազարավոր մարդկանց կյանքը զոհել՝ Ղրիմը վերադարձնելու համար. Զելենսկի Կարմիր կամուրջը վերականգնվում է․ Տիգրան Ավինյան Մանկապարտեզներում բացառվում է անառողջ և անորակ սնունդը Մայթով քայլում ես, տեսնում 61 թվի «ԳԱԶ 66»-ի «ռամա» է դրված պապուց հիշատակ, տարե՛ք ձեր տուն, պատից կախեք. Նիկոլ Փաշինյան (տեսանյութ) «Ի՞նչ նպատակով է Նիկոլը իր կաբինետը կանացի դարձնում, արդյոք դա ֆեմինիստական շարժում կարելի՞ է կոչել»․ Մարգարիտ Եսայան Թուրքիայի ու Ադրբեջանի ռազմածովային ուժերը զորավարժություն են անցկացնում «Նյու Յորքն ինձ այնքան է սազում». Եվա Բաղդասարյանի նոր ֆոտոշարքը Այսօր Հայ Առաքելական եկեղեցին նշում է Ընծայման տոնը «Սա լինելու է ներքին համերաշխության, միասնական աջակցության ու անմոռանալի տպավորություններով հարուստ մարզական երեկո». Հրաչյա Ռոստոմյան 6 ամսով կսահմանափակվի խոզերի ներմուծումը Հայաստան Ամիօ բանկը ԵԴԹ «Երեք ընկեր» ներկայացման գլխավոր գործընկերն է ՀՀ-ն Հնդկաստանի հետ բանակցություններ է վարում ևս 78 հատ հրետանային համակարգ գնելու վերաբերյալ. IDRW Սպիտակ համայնքի Գեղասար բնակավայրում գործարկվելու է էլեկտրական շչակ «Երաժշտություն հանուն ապագայի» հիմնադրամի երեխաները՝ IDBank-ում Երևան քաղաքի քրեական ոստիկանները հայտնաբերել են մեծ քանակի զենք-զինամթերք (տեսանյութ) Ադրբեջանում COP29-ի անցկացումը կբարձրացնի Բաքվի հեղինակությունը միջազգային ասպարեզում. Զախարովա Ռուսաստանը բալիստիկ հրթիռով հարվածել է Ուկրաինային ՀՀ պետական պարտքը 2024 թվականի 9 ամիսներին աճել է 5.5%-ով 3 եղբայր էին, 3-ն էլ մահացան. ավտովթարից մահացել է 44-օրյա պատերազմում զոհվածի եղբայրը Հակակոռուպցիոն կոմիտեի պաշտոնյաները ոսկեջրած արծաթյա ժամացույցներ են նվեր ստացել․ «Հետք» «Ի՞նչ մարտահրավերներ են ծառացած երկրի արջև». Էդուարդ Շարմազանովի մամուլի ասուլիսը Հրանտ Թոխատյանը հայտնվել է հիվանդանոցում. Լուիզա Ներսիսյանը մանրամասներ է հայտնել նրա առողջական վիճակից ՔՊ-ն Գյումրիում նոր թեկնածու է փնտրում Փաշինյանին չի հաջողվում մանդատազերծել Հովիկ Աղազարյանին «Պարզվում է՝ ամբողջ «բազարի» պատասխանատուն Սանոսյանն էր». Արմեն Հովասափյան Հաագայի դատարանը Նեթանյահուին և Գալանտին ձերբակալման օրդեր է տվել ՆԳ և ՏԿԵ նախարարների նաշանակումն անակնկալ է եղել ՔՊ-ի համար Փաշինյանը բացահայտել է բուհերից իր վախերը Երևանում փոշու պարունակությունը գերազանցել է թույլատրելի կոնցենտրացիան Իրանում երկրաշարժ է եղել «Սպայկա»-ն բացարձակ առաջատարն է Մահացել է ԵԽԽՎ-ում Հայաստանի հարցով համազեկուցող Ջոն Պրեսկոտը Ինչու՞ պետք է քաղաքացիները ֆինանսապես հաշվետու լինեն պետությանը․ Նաիրի Սարգսյանը խոսում է դժվարությունների, վտանգների մասին Ձմռանն արևային մարտկոցները կարող են կորցնել արդյունավետությունը. խնդրի լուծումը գտել են Լեհաստանում Արցախցիների վերադարձի իրավունքի ուղղությամբ Եվրախորհրդարանի արդեն մի քանի բանաձևեր կան․ «Հայաքվե» Վտանգված է Ստեփանակերտի հուշահամալիրը․ «Հայաքվե» Պետք է ոչ թե փրկչի, այլ փոփոխության սպասում ձևավորել․ Ավետիք Չալաբյան Ի՞նչ «հեռահար» նպատակներով է կայացվել այդպիսի որոշում. «Փաստ» «Այս քայլերը միտված են հայ հասարակությանն ավելի աղքատացնելու. եկող տարվա բյուջեն Հայաստանի զարգացման հետ որևէ աղերս բացարձակ չունի». «Փաստ»