Պոպուլիստական ճառերով կոչնչացնենք կոմունալ վարձերը վճարելու մշակույթը. Արա Գալոյան
Մեր չինովնիկների պոպուլիստական խոսք ու զրույցը վտանգեց մի համակարգ, որ չափազանց թանկ գնով էր ձեռք բերվել: Այս մասին իր հոդվածում գրել է տնտեսական մեկնաբան Արա Գալոյանը, ով իր հոդվածը վերնագրել է՝ պոպուլիզմն ու մշակույթը:
Նա, մասնավորապես, նշել է.
«Հերթական լայվերից մեկում պարզվեց, որ վարչապետը տեղյակ է հայաստանցիներիս կոմունալ վճարները բարեխիղճ կատարելու մշակույթ ունենալու մասին: Այդ մշակույթը ոչ մի երկիր հենց այնպես նվեր չի ստացել: Ցանկության դեպքում կարելի է այդ մասին կարդալ Արեւմտյան երկրների տնտեսության պատմությունների գրքերում:
Մեր երկրում այս մշակույթ-համակարգը ձեւավորվեց էներգետիկ ճգնաժամի հաղթահարման հետ: Ավելի ճիշտ էներգետիկ ճգնաժամը հաղթահարվեց այդ մշակույթի կայացման շնորհիվ: Հիմա քչերն են հիշում, որ 1996 թվականի գարնանը ճգնաժամի հաղթահարումը սկսվեց Ավան թաղամասում: Էներգետիկները Ավան թաղամասի բարձրահարկ շենքերի բնակչությանը առաջարկեցին պայմանագիր կնքել, որով պարտավորվում էին օրական 18 ժամ անխափան էներգամատակարարում՝ վճարման դիմաց: Մի քանի տարի շարունակ օրերով էլեկտրաէներգիա չստացած, ապա 2, 4 կամ 6 ժամ հոսանքով «բավարարվող» բնակչության համար 18 ժամն ընդունելի խոստում էր:
Էներգետիկներն իրենց խոստումը կատարեցին: Կամաց-կամաց ավելացան պայմանագիր ստորագրած «բարձրահարկերը»: Ու ընդամենը երկու-երեք ամսում պարզվեց, որ Հայաստանում արտադրվող հոսանքը լիովին բավարար է թե՛ բնակչության, թե՛ տնտեսության կարիքների համար: Որովհետեւ խիստ վերահսկվող համակարգ էր ներդրվել:
«Լեւի լույս» կոչվածը նվազագույնի էր հասցվել, իսկ բոլոր սպառողները բարեխիղճ վճարում էին օգտագործած էներգիայի դիմաց: Հարկավոր էր նաեւ արձանագրել, որ դա արվեց եւ՛ էներգետիկ կառույցների, եւ՛ պետական, եւ՛ բնակչության ֆինանսական ներդրումների հաշվին: Չի կարելի ասել, որ այս ամենը հեշտ ու հանգիստ ձեռք բերվեց: 90-ականների երկրորդ կեսի մամուլում կարելի է բազմաթիվ օրինակներ գտնել, թե ինչպես սպառած էլեկտրաէներգիայի վարձը չէին վճարում այսպես ասած «առանձնատների» թաղամասերը (Սարի թաղ, Կոնդ եւ այլն), ինչպես նաեւ շատ բարձրաստիճան չինովնիկներ ու նրանց մերձավորներ:
Օրինակներ այն մասին, որ կուտակված հարյուր հազարավոր դրամ պարտքերը չէին վճարում, ասենք, այդ պահին գործող վարչապետի հայրը, էլեկտրաէներգիայի սակագինը որոշող պետական հանձնաժողովի նախագահը կամ ՆԳՆ փոխնախարարը: Կարելի էր ենթադրել, որ պետական որոշում էր ընդունվել՝ հանձնարարել էներգետիկներին տեղեկատվության արտահոսք կազմակերպել ու փաստեր տրամադրել լրատվամիջոցներին: Պարզ սպառողների անկարգության հարցն ավելի հեշտ էր լուծվում՝ նույն անջատումներով:
Միով բանիվ երկու-երեք տարում հաջողվեց ներդնել վճարումների բարձր մակարդակ ունեցող համակարգ: Համակարգ, որ միջազգային կառույցներն էներգետիկ բարեփոխումների լավագույն օրինակներից համարեցին: ՌԴ էներգետիկ ոլորտի հանրահայտ ղեկավար Չուբայսն իր ելույթներում անընդհատ Հայաստանի օրինակն էր բերում ու չթաքցրած նախանձով խոսում սպառած հոսանքի դիմաց վճարելու մեր՝ հայաստանցիներիս ունեցած բարձր մշակույթի մասին:
Հետո համապատասխան կազմակերպության, պետական ու բնակչության ֆինանսական ներդրումների հաշվին գազամատակարարման համակարգը ձեւավորվեց: Այստեղ եւս պահպանվեց վճարումների պարտադիր համակարգը: Գազամատակարարման ընկերությունները, էլեկտրաէներգիա արտադրող, փոխանցող ու բաշխող ընկերությունները մեր երկրի խոշորագույն հարկատուներն են: Առաջին հերթին սպառողների վճարումների բարեխիղճ մշակույթի հաշվին, եթե կուզեք: Մի բան, որ առ այսօր չի հաջողվում ներդնել ջրամատակարարման ոլորտում: Ջրի 80 տոկոսանոց կորուստները դրա ապացույցն են: Այստեղ հնարավոր չեղավ կիրառել «Վճարիր, թե չէ կանջատենք» բանաձեւը:
Ուստի նույնիսկ համավարակը չի կարող լինել պոպուլիզմի արդարացման պատճառ: Հոսանք ու գազ կա, որովհետեւ վճարում ենք: Ավելի ճիշտ՝ սպառողը վճարում է: Խոցելի խավերին օգնելու կոնկրետ քայլեր է պետք կատարել: Այլապես պոպուլիստական ճառերով կոչնչացնենք կոմունալ վարձերը վճարելու մշակույթը: Մշակույթ, որի ձեռք բերման համար 90-ականներին շատ թանկ ենք վճարել՝ պարզ սպառողից մինչեւ պետություն:
Очередная «шустрость» свалить на других собственные ошибки: «Паст» 
Даст ли ход «папкам», или удовлетворится увольнением? «Паст» 
В списке основных налогоплательщиков также есть грузоперевозчики: «Паст» 
Уголовное преследование в отношении предпринимателей продолжается: «Паст» 
Юнибанк первым в Армении выпустил субординированные облигации 
Как не разориться в Черную пятницу: 5 полезных советов 
Ожидать эскалации нужно всегда: Алексей Анпилогов 
Армения – лидер среди стран СНГ по дороговизне услуг заведений общепита 
МИД Армении прокомментировал заявление посла США в Баку об управлении трансграничными водными ресурсами 
Бельгийские политики и парламентарии направили заявление правительствам Азербайджана и Бельгии 
Мы призываем Азербайджан и Армению не упустить эту историческую возможность: Хакан Фидан 
Армянские борцы завоевали одну серебряную и две бронзовые медали на Чемпионате мира по борьбе среди военнослужащих 
Россия впервые нанесла удар по военному объекту Украины новейшей баллистической ракетой «Орешник» с гиперзвуковой боевой частью 
Дети Фонда «Музыка во имя будущего» посетили IDBank 
Юнибанк первым в Армении выпустил субординированные облигации 
В Армении сократят помощь для арцахских беженцев 
Армянский предприниматель строит новую канатную дорогу на горной вершине Крыма 
Ованес Чрагян из города Армавир стал победителем Первенства мира по универсальному бою 
Примечательное предложение: физические лица могут получить грант в размере 1 миллиона, а общественные организации – в размере 3 миллионов российских рублей: «Паст»
Авантюризм кадровых движений: «Паст»
Нынешняя власть Армении - факелоносец антиармянской повестки дня: «Паст»
Палата депутатов Люксембурга потребовала от Баку немедленного освобождения незаконно заключенных лиц 
Как собираются лишить эту власть возможности получить мандат в будущем? «Паст» 
«В стране существует большая коррупция, во главе которой стоит Никол Пашинян»: «Паст»
Концерт к 155-летию со дня рождения Комитаса прошел в Краснодарской филармонии им. Пономаренко 
НС Армении ратифицировал соглашение о свободной торговле между ЕАЭС и Ираном 
Арпине Саркисян будет назначена главой МВД РА 
ЕС направит в Грузию "политическую миссию" 
Компания Ucom запустила сеть 5G в еще 11 городах 
ЧЕ: Результаты армянских шахматистов 
Программа «Здоровая Евразия» вызвала большой интерес на MedMeet 2024 
Азербайджанцы стали настоящей головной болью в России։ «Паст»
Принесет ли Армении какую-либо пользу членство в Римском статуте? «Паст»
Эксклюзивная платформа для сферы туризма: «Паст»
Скажешь, чтобы и он написал заявление: «Вотсапские увольнения» будут продолжительными: «Паст»
Находясь ниже плинтуса говорят о «плинтусном» рейтинге: «Паст»
Компания Ucom запустила сеть 5G в еще 11 городах
Компания UPay присоединилась к инфраструктуре Open QR компании Idram 
Бесплатная карта Mastercard и 10% idcoin за безналичные покупки. IDBank 
В Ереване подведены итоги 19-й ежегодной Международной олимпиады по микроэлектронике
