Сегодня: 18 Ноябрь 2024г., 00:00
1USD = 486AMD
1EUR = 510.5AMD
1RUB = 7.9AMD

Մենք տեսնում ենք գործից չհասկացող ծայրահեղ անգրագետ կառավարություն ու էկոնոմիկայի նախարարություն․ Նաիրի Սարգսյան

Հայ-թուրքական սահմանի բացման հետեւանքով Հայաստանի տնտեսության վրա ազդեցության, շուկայում տիրող գնաճի, ռուսական ռուբլու անկման եւ այլ կարեւոր հարցերի մասին Meganews.am-ը զրուցել է Աուդիտորների Պալատի նախագահ, տնտեսագետ Նաիրի Սարգսյանի հետ։

-Պարոն Սարգսյան, Հայաստանի եւ Թուրքիայի կողմից վարվող արտաքին քաղաքականությունը հուշում է այն մասին, որ պետությունների միջեւ սահմանների բացման հարցը լուծվելու է կարճ ժամանակահատվածում։ Ի՞նչ վտանգներ է այն ենթադրում եւ ի՞նչ մեխանիզմներով Հայաստանը կարող է պահպանել երկրի տնտեսության կայունությունը։ 

 -Այս հարցը պատերազմից ոչ պակաս կարեւորության խնդիր է, որովհետեւ եթե մենք Թուրքիայի հետ սահմանը պետք է բացենք ու դա այլընտրանք չունի եւ մենք այդքան խելք չենք ունեցել, որ կարողանանք դա հետաձգել, ապա մեծ վտանգների առաջ ենք կանգնելու: Պատճառ առաջին՝ Հայաստան հանդիսանում է ԵԱՏՄ անդամ եւ Թուրքիայի շուկայով Հայաստանը չողողելու համար ունենք մեկ գործիք՝ մաքսատուրք, բայց Հայաստանը միայնակ չի կարող որոշել մաքսատուրքի չափը, այն ԵԱՏՄ անդամ պետությունների համար ընդհանուր է, այսինքն այս կոնտեքստում Հայաստանը միայնակ չի կարող որոշել մաքսատուրքը բարձրացնելու է, թե՝ ոչ։ Պայքար մղելու համար, որոշողն այս դեպքում Ռուսաստանն է: Եթե որոշվի, որ չենք բարձրացնելու մաքսատուրքը, ըստ էության մենք խոչընդոտ չենք կարողանալու ստեղծել: Այս պարագայում հարկ է ընդգծել, որ Թուրքիան իր արտադրողներին մեծ սուբսիդիաներ է տրամադրում, որպեսզի նրանք կարողանան ստանան էժան ու շուկայում մրցունակ արտադրանք: Հարց է առաջանում Հայաստանը ունի՞ նույնչափ գումարներ հայկական արդյունաբերության մեջ ներարկելու համար: Փաստացի չունենք արդյունաբերություն, չունենք գումար հետեւաբար մենք մեր գործարարներին չենք կարողանալու աջակցել: Սա նշանակում է, որ Հայաստանը հանձնելու ենք Թուրքիային առանց պատերազմի՝ մի քիչ ավելի երկարաժամկետ պլանում: Ըստ էության, թուրքական կապիտալը կմտնի Հայաստան, մեր փոքր արտադրողներին կտապալի ու կմնա գերիշխող, սրան զուգահեռ, բնականաբար, Հայաստանից արտագաղթը կմեծանա, անշարժ գույքի կապիտալի սեփականատերեր կդառնան թուրքերը ու մենք կամաց-կամաց կհայրենազրկվենք: Մենք ամեն ինչ պետք է անենք, որ դեռ սահմանները չբացվեն: Եթե Թուրքիայի հետ սահմանի բացումը այլընտրանք չունի աշխարհաքաղաքական զարգացումներով պայմանավորված, ապա մենք դա պետք է նախապես  հաշվարկեինք ու Սովետական միությունից անկախանալուց ի վեր պատրաստվեինք դրան, մենք փաստացի բաց ենք թողել բոլոր ժամանակահատվածները:

-Իսկ այս պահին ՀՀ կառավարությունը ի՞նչ քայլեր պետք է ձեռնարկի հայկական բիզնեսին աջակցելու համար, որոնց արտադրանքը արտահանվում է ռուսական շուկա՝ հաշվի առնելով Ռուսաստանից խոշոր ընկերությունների արտահոսքը եւ ռուբլու անկումը։ 

-Նվազագույնը, որից ՀՀ կառավարությունը պետք է սկսի, դա այն է, որ Էկոնոմիկայի նախարարությունը պետք է 24-ժամյա ռեժիմով աշխատի, ղեկավար կազմը առավոտից երեկո պետք է արտադրողների հետ հանդիպումներ ունենա ու հաշվարկներ կատարի: Քանի որ, ինչպես նշեցի, մենք բաց ենք թողել բոլոր ժամանակահատվածները, եւ Ռուսաստանը կազմում է Հայաստանի արտաքին առեւտրի մոտ 1/3-ը, սա նշանակում է, որ Ռուսաստանի տնտեսության վատթարացումը մեզ վրա վատ ազդեցություն է թողնելու: Փաստ է, որ Ռուսաստանը գնալով աղքատանում է, եթե մի երկիր որտեղ արտահանում ենք՝ թուլանում է, ապա սա նշանակում է, որ գնողունակությունն էլ է անկում, սա իր հերթին նշանակում է, որ մեր երկրից դեպի Ռուսաստան արտահանման ծավալները կրճատվելու են, սրան զուգահեռ հայաստանյան արտադրողների մոտ նկատվելու է եկամուտների նվազում, ինչը ենթադրում է աշխատավարձերի նվազում կամ աշխատատեղերի կրճատում, սա էլ իր հերթին բերելու է գործազրկության աճի եւ աղքատության բարձրացման: Այս ամենից բացի չմոռանանք, որ մենք Ռուսաստանում ունենք արտագնա աշխատանքի մեկնած հայրենակիցներ, որոնք տարվա կտրվածքով մեկ միլիարդ դոլարից ավել տրանսֆերտներ են փոխանցում Հայաստան, իսկ այսօրվա փոխարժենքը գիտենք թե որքան է: Այս ամենը մեր երկրին լուրջ խնդիրների առաջ էկանգնեցնելու: Դա բացասական իմասով, իսկ դրականն այն է, որ ռուսական կողմը հայկական շուկան դիտարկում է որպես տարածք ու Հայաստանը պետք է ճիշտ դիրքավորվի, որ ավելի գրավիչ առաջարկով հանդես գա: Այս պահին Այ Թիոլորտի մասնագետներ են Հայաստանում եւ նրանք օգտվում են ռեստորան-սրճարաններից, մանրածախ առեւտրից, հյուրանոցներից, վարձակալում են բնակարաններ, եւ այլ, այսինքն պետության մակրոմակարդակում դա ազդեցություն թողնելու է: Այսօր մեր գերխնդիրը պետք է լինի  ռուսական արդյունաբերության տեղակայումը մեր երկրում, որի համար, սակայն, մենք չունենք բավարար ռեսուրսներ: Պատրաստ չենք, տարածքների, էներգակիրների, աշխատակազմի կրթվածության առումով: ՀՀ կառավարությունը այս բոլոր խոչընդոտների վրա պետք է աշխատի, բայց մենք տեսնում ենք գործից չհասկացող ծայրահեղ անգրագետ կառավարություն ու էկոնոմիկայի նախարարություն, այս դեպքում իրենցից լավ բան սպասել չենք կարող:

-Վերջին շրջանում Հայաստանում նկատելի են ապրանքների գների շեշտակի աճ, արդյո՞ք գոյություն ունեն գործիքակազմեր, որոնք փաստացի կան, սակայն չեն կիրառվում գնաճը զսպելու համար։

-Գործիքակազմերը շատ չեն, սակայն քիչ էլ չեն: Առաջին գործիքակազմը Կենտրոնական բանկի ձեռքում է գտնվում, սկսած վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքից, որը անիմաստ է օգտագորվում: Եթե ժամանակին Կենտրոնական բանկը ադեկվատ էր արձագանքում, ապա հիմա կարծես այդպես չէ: ԿԲ-ն փողի թանկացում որոշակի չափով իրականացնում է, այդկերպ փորձում է ազդեցություն ունենալ դրամի շրջանառության վրա, սակայն սա բավարար քայլ չէ, իսկ կառավարությունն ընդհանրապես ոչինչ չի անում, այլեւ խանգարում՝ գնաճին նպաստում է: Երբ կառավարության նիստի ժամանակ ազդակ է արձակվում, որ ամեն ինչ ավելի վատ է լինելու, սա ուղիղ կերպով ազդում է գնաճի բարձրացման վրա: Մեր երկիր վարչապետը ոլորտից գլուխ չի հանում, սակայն խորհրդակցություն էլ չի իրականացվում տվյալ հարցերով: Գնաճի մասով, իհարկե, կան նաեւ օբյեկտիվ պատճառներ եւ դա պահանջարկի առաջացումն է, որն էլ իր հերթին բերում է գնաճ: Կա նաեւ գնաճի շինծու բաղադրիչ՝ տարվա սկզբից թանկացան էներգակիրները: Ընդգծեմ, որ կառավարությունն իր հայտարարություններով չպետք է այնպես անի, որ մարդիկ նետվեն խանութնե ու առեւտուր իրականացնեն: Հարկավոր է  օր ու գիշեր բիզնեսի հետ աշխատել, գների ուսումնասիրություններ անել չարաշահման բացահայտման դեքում շատ խիստ պատժամիջոցներ կիրառեն:

Генеральный директор компании Ucom Ральф Йрикян принял участие в ежегодном технологическом саммите Silicon Mountains Экономим вместе. IDBank и Idram АНО «Евразия» организовала поэтический вечер «Чаренц и Горький. Литературные судьбы» Технологический саммит Silicon Mountains пройдет при поддержке Ucom Образовательная поездка в Дубай: эксклюзивное предложение Фонда «Музыка во имя будущего» Эвокабанк стал первым банком, присоединившимся к открытой QR-инфраструктуре Idram АНО «Евразия» стала первой международной командой на чемпионате по колке дров в Беларуси На месте ресторана «Кактус» Нарек Налбандян открыл супермаркет: «Паст» Религиозная секта баталхаджинцев бросила вызов России Ближневосточная Академия классической музыки совместно с Фондом «Музыка во имя будущего» представляют уникальную возможность для образовательных путешествий Стипендиат Фонда «Музыка во имя будущего» Эдуард Даян -лауреат первой премии Международного конкурса имени Арама Хачатуряна «Евгений Онегин» для армянских студентов: незабываемый вечер с АНО «Евразия»" «Узнай Евразию. Кыргызстан»: Новая программа от АНО «Евразия». «Не забудем, не простим!» Российские летчики почтили память боевых товарищей в Армении Почему Никол Пашинян не заинтересован в освобождении пленных и насильственно похищенных людей? «Паст» В Ереване при поддержке ВТБ (Армения) пройдут концерты пианиста Дениса Мацуева Ucom и Sunchild установили очередную солнечную электростанцию в Арени 4,401,021 драм фонду Дети Армении. Бенефициар ноября — «Armenia Tree Project» Перейдет ли Южный Кавказ под контроль РФ в результате нового разделения зон влияния? «Паст» Региональная торговая «диверсификация» и реальная картина: «Паст» Цифровая трансформация как путь к будущему банковских услуг Компания Ucom — платиновый партнер Армянского форума управления Интернетом (ArmIGF) «Русский след в Гюмри»: культурно-образовательная экскурсия от АНО «Евразия» Непревзойденный цинизм: «Паст» Впечатляющее выступление молодой армянской виолончелистки в Национальном оперном театре Китая: «Паст» Юнибанк предлагает упрощенное бизнес кредитование без финансового анализа предприятий Нам не нужно искать политическую «крышу»: Директор «Спайки» прокомментировал распространяемые слухи: «Паст» В Китае стартовал Международный молодежный конкурс имени Хачатуряна с выступлением виолончелистки фонда «Музыка во имя будущего» Мари Акопян Сотрудники Ucom приняли участие в работе по восстановлению леса в Вайоц Дзоре Fast Shift присоединился к открытой QR-инфраструктуре Idram «Росатом» провел в Ереване семинар, посвященный технологическим возможностям по сооружению АЭС в Армении и вовлечению местных поставщиков в проект АНО «Евразия» организовала вечер, посвященный творчеству Лермонтова Вклад в науку: Ереванский филиал РЭУ отметил выпуск 10-го, юбилейного номера сборника «проблемы социально-экономического развития: поиски перспективы, решения» Общественно-политическое собрание «третьей силы» прошло в условиях строгой конфиденциальности Новый и современный: филиал «Арабкир» IDBank возобновил свою работу Компания Ucom запустила сеть 5G в первых девяти городах Научитесь экономить. Международный день сбережений с Idram Junior Настала очередь приграничных сел: кто присоединится к инициативе? «Паст» Грузинская мечта и армянские галлюцинации Юрий Навоян: грузинская мечта воплощается в жизнь