«Եկող տարի 2022-ից միգուցե ավելի վատ վիճակում ենք լինելու». «Փաստ»
«Փաստ» օրաթերթը գրում է
Վերջին մի քանի տարում թե՛ տնտեսական, թե՛ մնացած այլ ոլորտներում որևէ ուրախալի ցուցանիշ չունենք: Այս իշխանությունները նման ցուցանիշներ չեն արձանագրել: «Փաստի» հետ զրույցում նման կարծիք է հայտնել Աուդիտորների պալատի նախագահ Նաիրի Սարգսյանն՝ անդրադառնալով կառավարության ներկայացուցիչների լավատեսական հայտարարություններին, կանխատեսումներին ու պնդումներին:
«Միգուցե ուրախանում են, որ ամեն ինչ վա՞տ է: Կարծում եմ՝ ամոթալի է ուրախանալ զբոսաշրջիկների ցուցանիշի վրա, որովհետև այդ աճը չի գրանցվել առողջապահական, մշակութային կամ ժամանցային զբոսաշրջության հաշվին: ՌԴ-ում պատերազմի մասնակցելուց խուսափողների ներգաղթի հաշվին է այդ աճն արձանագրվել: Պետք է լուրջ գնահատել այն, թե սա իսկապես ուրախանալու առի՞թ է, թե ոչ:Մի կողմից՝ ՌԴ քաղաքացի հանդիսացող մեր հայրենակիցների առումով, այո, պոտենցիալ ախատուժ է գալիս ՀՀ տնտեսական շուկա: Բայց մյուս կողմից հատկապես Երևանում և երևանամերձ հատվածում կենտրոնացող այդ մարդկանց սպառումն ազդեցություն է թողնում գնաճի վրա:
Այսինքն, նրանք եկել են որոշակի վաստակով և ունեն որոշակի ֆինանսական միջոցներ, որոնք սպառում են ՀՀ-ում: Այդ ֆոնին մենք գնաճ ենք ունենում: Գնաճը, բնականաբար, տարածվում է ամբողջ ՀՀ տարածքով, իսկ ՀՀ մշտական բնակչությունը եկամուտների աճ չի ունենում, բայց զուգահեռ ունենում է ծախսերի աճ: Հետևաբար, այդ ֆոնին բնական է, որ մենք Հայաստանի մշտական բնակչության աղքատացում ենք ունենում, ինչն անվիճելի փաստ է»,-ասաց մեր զրուցակիցը:
Նրա խոսքով, աղքատության աճը ստեղծված տնտեսական արդյունքի հետ համադրելի չէ: «Ռուս-ուկրաինական պատերազմից հետո այդ մարդիկ հետ են գնալու, բացի այդ, մենք ունենք հսկայական հատված, որը Հայաստանն ընդամենը դիտարկում է որպես ժամանակավոր կացարան: Եվ նրանց հետ վերադառնալու դեպքում մեր տնտեսությունն ավելի վատ վիճակում է հայտնվելու:Տնտեսությունը, պայմանավորված պահային պահանջարկով, կարող է շատ արագ ադապտացվել:
Տնտեսության ճյուղերը կարող են ուղղվել ժամանակավոր սպառմանը: Չի բացառվում, որ մարդիկ վարկային միջոցներ ներգրավեն նոր ռեստորաններ, հյուրանոցային համալիրներ հիմնելու, նոր շենքեր կառուցելու համար: Ու քանի որ անկանխատեսելի է, թե այս ներհոսքից հետո երբ արտահոսք կսկսվի, այդ դեպքում շատ հնարավոր է, որ կիսատ մնան սկսած ուղղությունները, և հետագայում չկարողանան այդ վարկերը սպասարկել, ու տնտեսությունն ընդհանրապես կոլապսի առաջ կանգնի: Կարճաժամկետ առումով, մեծ հաշվով, ակնհայտ է, որ բացասական հետևանքներ ունենք, իսկ դրականի՝ ընդամենը ակնկալիք ունենք և չգիտենք՝ այն կիրականանա՞, թե՞ չէ: Բացի այդ, չգիտենք, թե այդ ակնկալիքը վնասի հետ համեմատ ինչ ազդեցություն է թողնում: Երկարաժամկետում միանշանակ վատ է լինելու»,-ասաց Աուդիտորների պալատի նախագահը:
Ն.Սարգսյանի խոսքով, տնտեսության մեջ խաբուսիկ աճեր կան.
«Առևտրի աճը այս ներգաղթի աճի ֆոնին անհամեմատելի է: Առևտուրը, մանավանդ մանրածախ ոլորտը պետք է ավելի շատ աճ գրանցեր: Եթե մարդիկ եկել են սպառում իրականացնելու, բնական է, չէ՞, որ ամեն օր ռեստորանում կամ սրճարանում չեն սնվում: Ունենք առևտրի աճ մեծածախ ոլորտում, երբ ՀՀ-ն շատ դեպքերում տրանզիտի դեր է կատարում: Այսինքն, շատ դեպքերում Արևմուտքից ներմուծվում, արտահանվում է Ռուսաստան կամ հակառակ ուղղությամբ: Վիճակագրական ցուցանիշներով, այո, աճ ունենք, բայց դա չի նշանակում, որ ՀՀ-ն արժեք է ստեղծում կամ ՀՀ ներկրումներն ու արտահանումներն ավելացել են:
Ընդ որում, դա իրականացվում է շատ չնչին հավելագների միջոցով, որոնցից կարող ենք կոպեկներ հաշվել, և դրանք շատ չնչին աճ են արձանագրում:Ավելին, երբ բյուջեի գերակատարման պլանավորումն ուսումնասիրում ենք, մոտավորապես 70 մլրդ-ով պլանավորածից ավելի կատարում է կանխատեսվում, բայց այստեղ ևս կառավարության կեղծիքը բացահայտվում է. ակնհայտ է դառնում, որ գնաճի հաշվին է այդքան հարկերի ավելի հավաքագրում տեղի ունեցել: Հարց՝ իսկ տնտեսության աճի հաշվին ինչո՞ւ հարկերի հավաքագրում չկա: Տարբերակ Ա՝ շարունակում են ստել, տարբերակ Բ՝ ներմուծում- վերարտահանումներ են տեղի ունենում չնչին հավելագնով, որտեղից հարկ չի գեներացվում պետական բյուջե»:
Մեր զրուցակիցը շեշտեց, որ ունենք նաև պարենային ճգնաժամի առաջ կանգնելու խնդիր. «Հացահատիկները կամ այլ մշակաբույսերը, մսամթերքը արդյոք կբավարարեն ՀՀ ներքին սպառման պահանջարկը: Այս առումով խիստ կասկածներ ունեմ, որովհետև գյուղատնտեսության մեջ անընդհատ անկումներ ունենք, և գյուղատնտեսական ծրագրերի զարգացում կամ դրանց արդյունավետություն մենք որևէ կերպ չենք տեսնում: Այս ամենին կառավարությունը պետք է այլ կերպ արձագանքի: Իհարկե, այս կառավարությունն ունակ չէ դրական արձագանքել: Եթե պայմանականորեն ընդունենք, որ կառավարությունը կլինի ունակ ու կսիրի ՀՀ-ն, առաջինը պետք է պարենային անվտանգության հարցը լուծի: ՀՀ-ն պետք է գա ինքնաբավության մակարդակի: Շատ արագ պետք է գնահատվի նաև ցանկալի գյուղատնտեսական արտադրանքի քանակը ներքին սպառման պահանջարկի բավարարման համար, և կառավարության միջոցները պետք է ուղղվեն դրանց զարգացմանը»:
Իսկ առաջնայինը, ըստ Ն. Սարգսյանի, պետք է ռազմարդյունաբերության վրա ուշադրություն դարձնել և ոչ թե չնչին չափով նվազագույն աշխատավարձ, կենսաթոշակ բարձրացնել: «Կողմ եմ ցանկացած տեսակի աշխատավարձի բարձրացմանը՝ լինի պետական, թե մասնավոր: Այն պետք է լինի, որովհետև ՀՀ կառավարության գործողությունների առանցքը պետք է մարդը լինի: Բայց եթե այդ քայլերով՝ 2000, 3000 դրամ բարձրացումներով խաբկանք են ստեղծում, ու այդ մարդկանց 1-2 տարի հետո պարենային, անվտանգային ճգնաժամի կամ գոյության սպառնալիքի առաջ են կանգնեցնում, դուրս է գալիս, որ կառավարությունը այս իրավիճակին ևս չի տիրապետում: Մեկ շաբաթ առաջ ներկայացրին բյուջեի նախագիծը, որն ուներ նույն կառուցվածքը, ինչպիսին նախկինում էր: Մինչդեռ արմատապես փոխված բյուջե պետք է ունենայինք: Այս նախագիծը ցույց տվեց, որ 2023-ին 2022-ից միգուցե ավելի վատ վիճակում ենք լինելու»,-եզրափակեց նա:
ԱՆՆԱ ԲԱԴԱԼՅԱՆ
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
Байден отказался отвечать на вопрос, начал ли уже Трамп новую торговую войну 
ВОЗ надеется на достижение мира в секторе Газа после соглашения по Ливану 
Во многих населенных пунктах Армении идет снег 
США раскручивают прозападные партии в Армении – СВР России 
Скидка 80% на обслуживание Travel Card перед Черной пятницей
В Краснодаре прошел Международный фестиваль армянского творчества «Назани» 
Мгновенный idcoin к Черной пятнице
Вышедшая в свет новая монография академика Рубена Сафрастяна анализирует программы геноцида в Османской империи в 1876-1915 гг. 
По просьбе Армении саммит ЕАЭС пройдет 25 декабря в Санкт-Петербурге: Юрий Ушаков 
Самый старый мужчина в мире родился в год, когда затонул «Титаник» и умер в возрасте 112 лет 
ВТБ (Армения) снижает ставки по кредитам для малого бизнеса
Цена нефти Brent стабилизировалась у $72,9 за баррель 
Иран приветствует соглашение о прекращении огня между Ливаном и Израилем 
«Аэрофлот» начал увольнения из-за проблем с обслуживанием самолетов 
Сколько граждан РА, обучающихся за рубежом в последние годы, получили отсрочку от призыва на обязательную военную службу? «Паст» 
Почему вся система международного права оказалась в крайне уязвимом и нестабильном состоянии? «Паст» 
Между Николом Пашиняном и Араратом Мирзояном «пробежала черная кошка»? «Паст» 
Своеобразная «концепция» «борьбы» с преступностью: «Паст» 
Ucom и Sunchild установили солнечную электростанцию в селе Малишка
Молодежные организации IUSY и YES потребовали от Азербайджана освободить армянских пленных 
Армения не примет участия в саммите ОДКБ в Астане 
Расплачивайтесь по Idram в Ереван Мол и выигрывайте подарки! 
Юные армянские гимнастки из Серпухова завоевали золото на первенстве городского округа 
Дудукист Виталий Погосян выступит в симфоническом шоу Hans Zimmer’s Universe 
Праздничный концерт в честь Дня матери от АНО «Евразия» собрал в Кремле больше 2 тысяч многодетных семей 
Рекордный долгожитель Олимпийских игр: Хэйг Прист 
Покорение арктической сцены Степанакертским русским драматическим театром
«Единственный Западный Азербайджан находится на территории Ирана»: посол Франции 
Показом фильма «Месье Азнавур» открылся 27-й Пражский кинофестиваль французских фильмов 
Изделия армянских мастеров представлены на Рождественской ярмарке Шпиттельберга в Вене 
Генрих Мхитарян начал писать автобиографию 
Фонд «Музыка во имя будущего» предлагает талантливым молодым музыкантам стать участниками программы «Образовательная поездка в Дубай» 
Министр окружающей среды Канады Стивен Гилбо призвал к освобождению армянских заключенных, незаконно удерживаемых в Азербайджане 
Кто станет депутатом? «Паст» 
Очередная «шустрость» свалить на других собственные ошибки: «Паст» 
Даст ли ход «папкам», или удовлетворится увольнением? «Паст» 
В списке основных налогоплательщиков также есть грузоперевозчики: «Паст» 
Уголовное преследование в отношении предпринимателей продолжается: «Паст» 
Юнибанк первым в Армении выпустил субординированные облигации 
Как не разориться в Черную пятницу: 5 полезных советов 
