«Ամեն ինչ արվում է, որ կիրառվի համաշխարհային լավագույն փորձը». «Փաստ»
«Փաստ» օրաթերթը գրում է
ԶՊՄԿ-ում սեփականատիրական և ղեկավար կազմի փոփոխություններից հետո մի քանի անգամ ընկերության ղեկավարության կողմից հնչեցվել է այն պնդումը, որ բնապահպանական խնդիրները հնարավոր է լուծել, բայց դրա համար ժամանակ է անհրաժեշտ։ Արդեն մեկ տարուց ավելի ժամանակ է անցել փոփոխություններից հետո, ու թեև «ժամանակ» ասելով՝ գուցե ԶՊՄԿ ղեկավարությունը ավելի երկար շրջան նկատի ուներ, այդուհանդերձ, եթե ինչ-որ միջոցառումներ ձեռնարկվում են, հավանաբար դրանք արդեն պետք է տեսանելի լինեն։ «Փաստը» դիմեց ԶՊՄԿ, և մեր հարցերին պատասխանեց Բնապահպանական և աշխատանքի անվտանգության ղեկավար Տարոն Նավասարդյանը։
- Պարոն Նավասարդյան, մենք կցանկանայինք տեղեկանալ Զանգեզուրի պղնձամոլիբդենային կոմբինատի մոտեցումների մասին՝ կապված տարածաշրջանի բնապահպանական հիմնախնդիրների և բնապահպանական կայունության պահպանման հետ։ Դա հատկապես կարևոր է, քանի որ վերջերս կառավարությունն ընդունել է հանքարդյունաբերական ոլորտի ռազմավարությունը, և ոլորտի ամենախոշոր ընկերությունը, փաստորեն, այդ ռազմավարության հիմնական շահառուն է ու պատասխանատուն։
- Հանքարդյունաբերության ոլորտում բնապահպանական խնդիրները իրոք ժամանակակից մարտահրավերներից են, իսկ առկա հիմնախնդիրների լուծման համար «ԶՊՄԿ» ՓԲԸ-ի կողմից ներդրվող ջանքերը՝ ոգևորող, քանի որ ընկերությունը հանդիսանում է Հայաստանում հանքարդյունաբերական ոլորտի լոկոմոտիվն ինչպես արդյունաբերական ծավալներով, այնպես էլ վճարված հարկերով։ Սակայն հարկ է նաև նշել, որ ընկերությունը գործում է արդեն 70 տարի և իր վրա կրում է խորհրդային տարիների բնապահպանական մշակույթը, որն այսօր մեծ քայլերով փոխարինվում է ժամանակակից տեխնոլոգիաներով և բնապահպանական ու աշխատանքի անվտանգության արդի լուծումներով։ Մենք ձգտում ենք շրջակա միջավայրի վրա Ընկերության հնարավոր բնապահպանական ազդեցությունները բացահայտել, կառավարել և մեղմացնել՝ իրական հնարավորություն ստեղծելով դրանց հնարավոր մինիմալիզացման համար։ Դրա վրա մենք ոչինչ չենք խնայում, ամեն ինչ արվում է, որ առկա հիմնախնդիրների կառավարման համար կիրառվեն հանքարդյունաբերական արդի նորարարությունները և համաշխարհային լավագույն փորձը։
- Այդ դեպքում, հարցին անդրադառնանք ըստ ոլոտների. մասնավորապես, ի՞նչ է արվում, օրինակ՝ ջրային ռեսուրսների վրա հանքի ազդեցությունը բացառելու ուղղությամբ։ Ընդհանրապես դա հնարավո՞ր է։
- Ժամանակակից հանքարդյունաբերության մեջ գրեթե ամեն ինչ հնարավոր է։ Մենք շարժվում ենք այդ ուղղությամբ։ Ընկերությունը դիմել է և արդեն ունի հաստատված նոր ջրօգտագործման թույլտվություն, որը հնարավորություն է տալիս ավելի համակարգված և ճշգրիտ օգտագործել տարածաշրջանում մակերևութային ջրային ռեսուրսները՝ պահպանելով բոլոր էկոլոգիական նորմերը և անելով ամեն ինչ, որ չխաթարվի ջրային էկոհամակարգը։ Այդ համատեքստում կարևոր է, որ նոր ջրօգտագործման թույլտվությունը համապատասխանի ինչպես ընկերության տեխնոլոգիական պահանջներին, այնպես էլ տարածաշրջանի էկոլոգիական հավասարակշռությանը։ Դրան զուգահեռ ընկերությունը, համագործակցելով Կապանի տեղական ինքնակառավարման մարմինների հետ, իրականացնում է գետերի մաքրման աշխատանքներ։ Գետերը մաքրվում են բնական գետաբերուկներից և տարբեր գործոնների հետևանքով առաջացած օրգանական և անօրգանական աղտոտումից։ Սա մի ծրագիր է , որը նախատեսում է Ողջի գետի մաքրում։ Ընկերությունը նախատեսում է իրականացնել նմանօրինակ համագործակցություն նաև Քաջարան համայնքի հետ, որպեսզի հնարավոր լինի մաքրել Ողջի գետի այն հատվածը, որը գտնվում է Քաջարան համայնքի տարածքում։
- Հանքի պոչամբարի հնարավոր ազդեցությունը նույնպես հիմնականում կարող է կրել Ողջի գետը։ Հնարավոր է արդյո՞ք նման ազդեցությունը չեզոքացնել։
- Անշուշտ, հնարավոր է և արվում է։ Պոչամբարը հատուկ խնամք և հատուկ ուշադրություն է պահանջում՝ ռիսկերի կառավարման առումով։ Ընկերությունն Արծվանիկի պոչամբարի կայունության բարձրացման և վերահսկողությանը ուղված մի քանի խոշոր ծրագիր է իրականացնում, մասնավորապես՝ ուղղահայաց դրենաժային համակարգի նախագծումն ու մոնտաժումը։ Կարևոր եմ համարում հատուկ ընդգծել մի նոր ծրագիր, որն ուղղված է պոչամբարի սեյսմիկ կայունության գործակցի բարձրացմանը։ Դա ավտոմատ ռեժիմով աշխատող էլեկտրոնային սեյսմիկ համակարգ է, որը մշտապես տեղեկատվություն է տրամադրում պոչամբարի պատվարի հնարավոր սեյսմիկ ռիսկերի վերաբերյալ։ Սա կարևորագույն հարց է, մեր տարածաշրջանում պարտադիր անհրաժեշտություն է մշտական հսկողության տակ պահել պոչամբարի սեյսմիկ զգայունությունը՝ տարբեր սեյսմիկ ռիսկերի նկատմամբ։
- Ինչպե՞ս է դա աշխատելու։
- Պոչամբարում տեղադրվելու են սեյսմիկ զգայուն ընկալիչներ, որոնք առցանց ռեժիմով մշտապես տեղեկություն են փոխանցելու երկրաշարժերի և ցանկացած սեյսմիկ շարժի վերաբերյալ։ Սա շատ կարևոր ծրագիր է, և ուզում եմ հատուկ հպարտությամբ ընդգծել, որ Հայաստանի հանքարդյունաբերական ոլորտում սա առաջին նմանատիպ ծրագիրն է, որը կարող է էականորեն բարձրացնել պոչամբարի կայունությունը ու հուսալիությունը։ Համակարգի ներդրման համար պայմանագրային աշխատանքներն արդեն ավարտման փուլում են, և իրականացվում են զուգահեռ ուսումնասիրություններ՝ սարքավորումների տեղադրման ճշգրիտ տեղադիրքերի որոշման համար։ Կիրառվում է ճապոնիայի փորձը, սարքավորումները իտալական են, դրանք տեղադրելու են տեղացի մասնագետները, որոնք միջազգային տարբեր հարթակներում բավարար փորձառություն են ձեռք բերել։ Մեծ հույս ունեմ, որ մինչև տարեվերջ համակարգը կգործարկվի։
- Քանի որ հանքավայրը մոտ է քաղաքային բնակավայրերին, մակերևութային ջրերի պաշտպանության հարցին հավասար մտահոգիչ է նաև փոշու խնդիրը, և համայնքում հաճախ են բողոքում հենց փոշու առկայությունից։ Ինչպե՞ս է կատարվում փոշու կառավարումը, եթե, իհարկե, կատարվել է ընդհանրապես։
- Հանքավայրերում փոշու առաջացումը այս ոլորտի մարտահրավերներից մեկն է, և դա է պատճառը, որ աշխարհում այդ խնդրին տեխնոլոգիական ամենատարբեր լուծումներ են փնտրել և գտել։ Այս խնդիրը միշտ առկա է եղել նաև ընկերության արտադրական հրապարակներում։ Այժմ սկսել ենք խնդրի լուծմանն ուղղված ծրագրեր իրականացնել։ Ձեռք ենք բերում նորագույն սարքավորումներ, որոնք ջրի ցողային շիթի միջոցով կատարում են փոշենստեցում՝ շուրջ 150 մետր շառավղով։ Սարքավորումների տեղադիրքերի ընտրության համար կիրառվել են առկա մշտադիտարկումների տվյալները, վերլուծվել են հավանական քամու ուղղությունները՝ համադրելով դրանք փոշու հավանական հոսքերի հետ։ Արդեն պատվիրել ենք 5-6 այդպիսի սարքավորում։ Սարքավորումները Հայաստանում կլինեն առաջիկա շաբաթներին, և լիահույս եմ, որ ամռան չորային սեզոններին փոշու ռիսկը լավագույնս կկառավարվի։ Ծրագրի ընհանուր արժեքը կկազմի շուրջ 50 միլիոն դրամ։
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
Экономим вместе. IDBank и Idram 
АНО «Евразия» организовала поэтический вечер «Чаренц и Горький. Литературные судьбы» 
Технологический саммит Silicon Mountains пройдет при поддержке Ucom
Образовательная поездка в Дубай: эксклюзивное предложение Фонда «Музыка во имя будущего»
Эвокабанк стал первым банком, присоединившимся к открытой QR-инфраструктуре Idram 
АНО «Евразия» стала первой международной командой на чемпионате по колке дров в Беларуси 
На месте ресторана «Кактус» Нарек Налбандян открыл супермаркет: «Паст»
Религиозная секта баталхаджинцев бросила вызов России 
Ближневосточная Академия классической музыки совместно с Фондом «Музыка во имя будущего» представляют уникальную возможность для образовательных путешествий
Стипендиат Фонда «Музыка во имя будущего» Эдуард Даян -лауреат первой премии Международного конкурса имени Арама Хачатуряна
«Евгений Онегин» для армянских студентов: незабываемый вечер с АНО «Евразия»" 
«Узнай Евразию. Кыргызстан»: Новая программа от АНО «Евразия». 
«Не забудем, не простим!» Российские летчики почтили память боевых товарищей в Армении
Почему Никол Пашинян не заинтересован в освобождении пленных и насильственно похищенных людей? «Паст»
В Ереване при поддержке ВТБ (Армения) пройдут концерты пианиста Дениса Мацуева 
Ucom и Sunchild установили очередную солнечную электростанцию в Арени 
4,401,021 драм фонду Дети Армении. Бенефициар ноября — «Armenia Tree Project» 
Перейдет ли Южный Кавказ под контроль РФ в результате нового разделения зон влияния? «Паст»
Региональная торговая «диверсификация» и реальная картина: «Паст»
Цифровая трансформация как путь к будущему банковских услуг
Компания Ucom — платиновый партнер Армянского форума управления Интернетом (ArmIGF)
«Русский след в Гюмри»: культурно-образовательная экскурсия от АНО «Евразия» 
Непревзойденный цинизм: «Паст»
Впечатляющее выступление молодой армянской виолончелистки в Национальном оперном театре Китая: «Паст»
Юнибанк предлагает упрощенное бизнес кредитование без финансового анализа предприятий 
Нам не нужно искать политическую «крышу»: Директор «Спайки» прокомментировал распространяемые слухи: «Паст»
В Китае стартовал Международный молодежный конкурс имени Хачатуряна с выступлением виолончелистки фонда «Музыка во имя будущего» Мари Акопян 
Сотрудники Ucom приняли участие в работе по восстановлению леса в Вайоц Дзоре 
Fast Shift присоединился к открытой QR-инфраструктуре Idram
«Росатом» провел в Ереване семинар, посвященный технологическим возможностям по сооружению АЭС в Армении и вовлечению местных поставщиков в проект 
АНО «Евразия» организовала вечер, посвященный творчеству Лермонтова 
Вклад в науку: Ереванский филиал РЭУ отметил выпуск 10-го, юбилейного номера сборника «проблемы социально-экономического развития: поиски перспективы, решения»
Общественно-политическое собрание «третьей силы» прошло в условиях строгой конфиденциальности
Новый и современный: филиал «Арабкир» IDBank возобновил свою работу 
Компания Ucom запустила сеть 5G в первых девяти городах
Научитесь экономить. Международный день сбережений с Idram Junior
Настала очередь приграничных сел: кто присоединится к инициативе? «Паст»
Грузинская мечта и армянские галлюцинации 
Юрий Навоян: грузинская мечта воплощается в жизнь
«Евразия» и музей дружбы армянского и русского народов отметили 110-летие Амо Сагияна 
