Կարճ կյանքը վայելելու բռի արվեստը
168.am-ը գրում է․ Աղետների, անհանդուրժելի իրադարձությունների հետ հասարակության համակերպման հոգեբանական մեխանիզմի հիմքում, ի թիվս այլ գործոնների, ընկած է մոռացումը։ Պայմանավորված տեղեկատվության ներկայիս սարսափելի ծավալներով, մեր «կարճ հիշողությունը» չափազանց փոքրացել է, այդ պատճառով իրադարձություններն առաջին փուլում առաջացնում են շոկ, վրդովմունք, ցասում, բայց կարճ ժամանակ անց կորցնում են իրենց արդիականությունը ու ամենակարևորը՝ անհատի ու հասարակության վարքագծի վրա ազդելու կարողությունը։
Դա արտահայտվում է՝ ինչպես համապետական իրադարձությունների հետ կապված հարցերում, այնպես էլ՝ հարաբերականորեն փոքր մասշտաբ ունեցող, բայց նշանակությամբ կարևոր, իսկ ավելի հաճախ՝ կրկին ողբերգական դեպքերի պարագայում։ Օրինակները սարսափելիորեն շատ են։ Արցախի կորստից ու հայաթափումից անցել է ընդամենը երկու ամիս, սակայն մեր հանրային կյանքը շարունակվում է այդ ողբերգությունը մոռացության մատնած ռեժիմում, կարծես ոչինչ էլ չի եղել կամ հենց այդպես էլ պետք է լիներ։
Քաղաքական հռետորաբանության մեջ, հայտարարություններում, իհարկե, Արցախի հարցը կա, բայց մեր հոգեբանության ու գիտակցության տիրույթում կարծես այն մոռացության է մատնված՝ որպես ողբերգություն, և հիշվում է, լավագույն դեպքում, իներցիայի ուժով։
Հայաստանի ինքնիշխան տարածքից շուրջ 200 քառակուսի կլիոմետր արդեն ավելի քան երկու տարի օկուպացված է Ադրբեջանի կողմից։ Սկզբում դա ընդունվեց շոկով, ցասումով, իսկ հիմա մոռացության է մատնվել այնպես ու այնքան, որ դարձել է սովորական իրականության մաս։ Մոռացության մեխանիզմը նույն կերպ գործում է նաև ներքին կյանքում, անգամ այն դեպքերում, երբ դա վերաբերում է մարդկային ճակատագրերին։ Հարյուրից ավելի հայ ռազմագերիների մասին այսօր հիշում են, լավագույն դեպքում, միայն նրանց հարազատները։
Ադրբեջանում գերության մեջ են գտնվում Արցախի ռազմաքաղաքական ղեկավարության մեծ թվով ներկայացուցիչներ, նախկին նախագահներ, պետնախարարներ։ Նրանք մարդիկ են, անուն-ազգանուններով, կենսագրությամբ, առողջական խնդիրներով, խեղված ճակատագրերով, իրենց սպասող ընտանիքներով։ Նրանց գերեվարման առաջին օրերին այդ լուրը փոթորկեց հասարակությանը, հուզումներ առաջացրեց, բայց ինչպես մյուս իրադարձությունների դեպքում, ժամանակի հետ մոռացության մատնվեց։
ՀՀԿ փոխնախագահ Արմեն Աշոտյանն ամենախայտառակ կերպով քաղաքական հետապնդման է ենթարկվում արդեն շուրջ վեց ամիս։ Կես տարի նա զրկված է ազատությունից, ընտանիքին տեսնելու հնարավորությունից, նորմալ մարդկային կյանքից։ Աշոտյանի կալանավորման առաջին օրերին քաղաքական դաշտը կրկին փոթորկվեց, բայց այսօր այդ մասին հիշում են հատկապես նրա կուսակցական ընկերներն ու եվրոպացի գործընկերները։ Նույնը՝ ավելի երկար ժամանակով, վերաբերում է գեներալ Գրիգորի Խաչատուրովին։ Մոռացումը նորմալ իրականության մաս դարձրեց Խաչատուրովի ու Աշոտյանի նման ռազմական և քաղաքական պատրաստված, պրոֆեսիոնալ գործիչների անազատությունը։
Մոռացումը հզոր զենք է իշխանության համար։ Աղետների ու ողբերգության հեղինակ այս իշխանությունը հենց մոռացմանն է պարտական արածը մարսելու ու հանդուրժվելու համար։ Ու պատահական չէ, որ այդ նույն իշխանությունը մարդկանց միտքը զբաղեցնում է ամենայն աղբով ու քննարկանյութով՝ Հանրային հեռուստաընկերության (Հ1), սոցիալական ցանցերի միջոցով։ Դա օգնում է լցնել առնվազն «կարճ հիշողության» պահուստարանը՝ դրանից դուրս մղելով այն ամենը, որը կարող է անցանկալի ազդեցություն ունենալ մարդկանց քաղաքական ու քաղաքացիական վարքագծի վրա՝ բթացնելով վտանգի, նոր աղետներին պատրաստ լինելու զգացումը։
Հիշողությունը սոսկ զգայական ապրում կամ պարտավորություն չէ։ Հիշողությունը հետևողականության ու մեթոդականության կարևորագույն նախապայմանն է։ Առանց հիշողության չի կարող լինել ռազմավարություն ու ծրագիր, որոնց առկայությունը պետության գլխավոր նախապայմանն է։ Հիշողություն չունեցողը նաև ցավից ու վրեժից է զուրկ, իսկ անցավ ու անվրեժ ազգն անպատիվ խառնամբոխից քիչ է տարբերվում կամ չի տարբերվում ընդհանրապես։
Գործող իշխանությունը հետևողական պայքար է մղում մի կողմից՝ մեր պատմական հիշողության, մյուս կողմից՝ օպերատիվ, «կարճ հիշողության» դեմ։ Նրան անհրաժեշտ է մոռացում, որն օգնում է հասարակությանը երջանկության պատրանքով վայելել այն նյութական փշրանքները, որոնք իշխանությունը նետում է կորսված հայրենիքի դիմաց։
Экономим вместе. IDBank и Idram 
АНО «Евразия» организовала поэтический вечер «Чаренц и Горький. Литературные судьбы» 
Технологический саммит Silicon Mountains пройдет при поддержке Ucom
Образовательная поездка в Дубай: эксклюзивное предложение Фонда «Музыка во имя будущего»
Эвокабанк стал первым банком, присоединившимся к открытой QR-инфраструктуре Idram 
АНО «Евразия» стала первой международной командой на чемпионате по колке дров в Беларуси 
На месте ресторана «Кактус» Нарек Налбандян открыл супермаркет: «Паст»
Религиозная секта баталхаджинцев бросила вызов России 
Ближневосточная Академия классической музыки совместно с Фондом «Музыка во имя будущего» представляют уникальную возможность для образовательных путешествий
Стипендиат Фонда «Музыка во имя будущего» Эдуард Даян -лауреат первой премии Международного конкурса имени Арама Хачатуряна
«Евгений Онегин» для армянских студентов: незабываемый вечер с АНО «Евразия»" 
«Узнай Евразию. Кыргызстан»: Новая программа от АНО «Евразия». 
«Не забудем, не простим!» Российские летчики почтили память боевых товарищей в Армении
Почему Никол Пашинян не заинтересован в освобождении пленных и насильственно похищенных людей? «Паст»
В Ереване при поддержке ВТБ (Армения) пройдут концерты пианиста Дениса Мацуева 
Ucom и Sunchild установили очередную солнечную электростанцию в Арени 
4,401,021 драм фонду Дети Армении. Бенефициар ноября — «Armenia Tree Project» 
Перейдет ли Южный Кавказ под контроль РФ в результате нового разделения зон влияния? «Паст»
Региональная торговая «диверсификация» и реальная картина: «Паст»
Цифровая трансформация как путь к будущему банковских услуг
Компания Ucom — платиновый партнер Армянского форума управления Интернетом (ArmIGF)
«Русский след в Гюмри»: культурно-образовательная экскурсия от АНО «Евразия» 
Непревзойденный цинизм: «Паст»
Впечатляющее выступление молодой армянской виолончелистки в Национальном оперном театре Китая: «Паст»
Юнибанк предлагает упрощенное бизнес кредитование без финансового анализа предприятий 
Нам не нужно искать политическую «крышу»: Директор «Спайки» прокомментировал распространяемые слухи: «Паст»
В Китае стартовал Международный молодежный конкурс имени Хачатуряна с выступлением виолончелистки фонда «Музыка во имя будущего» Мари Акопян 
Сотрудники Ucom приняли участие в работе по восстановлению леса в Вайоц Дзоре 
Fast Shift присоединился к открытой QR-инфраструктуре Idram
«Росатом» провел в Ереване семинар, посвященный технологическим возможностям по сооружению АЭС в Армении и вовлечению местных поставщиков в проект 
АНО «Евразия» организовала вечер, посвященный творчеству Лермонтова 
Вклад в науку: Ереванский филиал РЭУ отметил выпуск 10-го, юбилейного номера сборника «проблемы социально-экономического развития: поиски перспективы, решения»
Общественно-политическое собрание «третьей силы» прошло в условиях строгой конфиденциальности
Новый и современный: филиал «Арабкир» IDBank возобновил свою работу 
Компания Ucom запустила сеть 5G в первых девяти городах
Научитесь экономить. Международный день сбережений с Idram Junior
Настала очередь приграничных сел: кто присоединится к инициативе? «Паст»
Грузинская мечта и армянские галлюцинации 
Юрий Навоян: грузинская мечта воплощается в жизнь
«Евразия» и музей дружбы армянского и русского народов отметили 110-летие Амо Сагияна 
