Թուրքիան՝ Հայաստանի խոշոր ներդրող. սա թույլ չտալու հաշվարկները բացակայում են
Թեև հայաստանյան տնտեսագետները, և ոչ միայն, ահազանգում են, որ հայ-թուրքական սահմանի բացումը դառնալու է Թուրքիայի կողմից Հայաստանը տնտեսական էքսպանսիայի ենթարկելու միջոց, որ 80 միլիոնանոց թուրքական շուկան Հայաստանի համար դառնալու է սպառնալիք՝ հաշվի առնելով թուրք-ադրբեջանական եղբայրական հարաբերությունները, Շուշիի հռչակագիրը և Հայաստանի ներկայիս թույլ վիճակը, այդուհանդերձ Էկոնոմիկայի նախարար Վահան Քերոնյանը շարունակում է անտեսել անվտանգային սպառնալիքներն ու պնդել՝ թուրքական շուկան ոչ թե սպառնալիք է Հայաստանի համար, այլ՝ հնարավորություն։
Թե կոնկետ ինչպիսի հնարավորություններ է տեսնում Վահան Քերոբյանը Թուրքիայում, 168.am-ը գրավոր հարցմամբ փորձել էր ճշտել հենց նախարարությունից նշյալ հարցադրումներով՝ հայ-թուրքական սահմանի բացման դեպքում ի՞նչ ապրանքներ և ծառայություններ է Հայաստանը պատրաստվում արտահանել Թուրքիա և ներմուծել այդ երկրից, կա՞ն արդյոք տնտեսական հաշվարկներ, թե ճանապարհների ապաշրջափակումից հետո հայկական ապրանքները որքանո՞վ մրցունակ կլինեն Թուրքիայում, և արդյո՞ք ունենք տնտեսական անվտանգությանը սպառնացող վտանգներին դիմակայելու հաշվարկներ։
Ի պատասխան այս հարցերի՝ էկոնոմիկայի նախարարությունը որևէ տնտեսական հաշվարկ չի մատնանշել, որին հղում անելով՝ հնարավոր կլիներ հասկանալ, թե, օրինակ, ճանապարհների ապաշրջափակումից հետո հայկական ապրանքները որքանով մրցունակ կլինեն Թուրքիայում։
Էկոնոմիկայի նախարարությունը չի ներկայացրել նաև տնտեսական անվտանգությանը սպառնացող վտանգներին դիմակայելու գեթ մեկ հաշվարկ։ Տեսանելի չեն այն քայլերը, որոնք հայ-թուրքական սահմանի բացումից հետո Թուրքիան չեն դարձնի Հայաստանի խոշոր ներդրող։
Էկոնոմիայի նախարարությունից նաև հետաքրքրվել էինք՝ կա՞ն արդյոք պայմանավորվածություններ պոտենցիալ ներդրողների հետ, որոնք միայն ճանապարհների ապաշրջափակումով պայմանավորված՝ հետաձգել են ներդրումները, և պատրաստ են ճանապարհների ապաշրջափակումից հետո կատարել ներդրումներ Հայաստանի Հանրապետությունում, եթե այո, ապա ո՞ր ոլորտներում և ի՞նչ ծավալներով:
Պարզվում է՝ առ այս պահը չկան ոչ պոտենցիալ ներդրողներ, ոչ էլ խոստումներ, որ ճանապարհների ապաշրջափակումից հետո ներդրողները պատրաստ լինեն ներդրումներ անել։ Էկոնոմիկայի նախարարությունը ոչ ներդրողի մասին է ակնարկել, ոչ էլ ներդրումների համար հետաքրքիր ոլորտներ նշել։
Հետաքրքրվել էինք նաև՝ արդյո՞ք հաշվի են առնվել գյուղատնտեսական, տեքստիլ և այլ ապրանքների՝ Թուրքիայից արտահանման սուբսիդավորման պայմաններում Հայաստանի Հանրապետության տեղական արտադրության կրճատման սպառնալիքները։
Ի պատասխան՝ հայտնել են, թե հայկական ապրանքների մրցունակության ապահովման ուղղությամբ ՀՀ կառավարությունը մշակող արդյունաբերության և մի շարք այլ ոլորտների ընկերություններին տրամադրում է պետական աջակցության լայն գործիքակազմ։
Այս պատասխանից հարց է առաջանում՝ եթե լայն գործիքակազմ է տրամադրում, ինչո՞ւ է աղետալի վիճակում Հայաստանի արդյունաբերությունը, գյուղատնտեսությունը, և այդ վիճակում է՝ առանց Թուրքիայի հետ բաց սահմանի, հետևապես հարց՝ որքանո՞վ աղետը կխորանա այդ սահմանի բացումից հետո։
Ստացվում է՝ «Խաղաղության խաչմերուկ»-ի վտանգներին դիմակայելու, սպառնալիքների դեմ տնտեսական հաշվարկներ ներկայացնելու փոխարեն՝ էկոնոմիկայի նախարարությունն առաջնորդվում է սոսկ կենացների մակարդակում իր ակնկալիքներով և որպես միակ հաշվարկ՝ ներկայացնում Վիճակագրական կոմիտեի հրապարակած ցուցանիշները։
Ըստ այդ ցուցանիշների՝ Թուրքիայի հետ առևտրաշրջանառությունը 2023 թվականի հունվար–հոկտեմբեր ամիսներին կազմել է 280․1 մլն ԱՄՆ դոլար, ինչը նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ աճել է 8․2%-ով (2022թ․ հունվար–հոկտեմբեր ամիսներին կազմել է 258․8 մլն ԱՄՆ դոլար)։
2023 թվականի հունվար-հոկտեմբեր ամիսներին արտահանումը Հայաստանի Հանրապետությունից Թուրքիա կազմել է 3․6 մլն․ ԱՄՆ դոլար, ինչը նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ նվազել է 93․9%-ով (2022թ․ հունվար–հոկտեմբերին կազմել է 59․2 մլն․ ԱՄՆ դոլար)։
2023 թվականի հունվար-հոկտեմբեր ամիսներին Թուրքիայից Հայաստանի Հանրապետություն ներմուծումը, ըստ ծագման երկրի հատկանիշի, կազմել է 276․5 մլն ԱՄՆ դոլար, ինչը նախորդ տարվա համեմատ աճել է 38․5%-ով (2022թ․ հունվար–հոկտեմբեր ամիսներին կազմել է 199․6 մլն ԱՄՆ դոլար)։
Հայաստանի Հանրապետության առևտրաշրջանառությունը Թուրքիայի հետ 2022 թվականին կազմել է 324․6 մլն ԱՄՆ դոլար, ինչը նախորդ տարվա համեմատ աճել է 4.4 անգամ (2021թ․ կազմել է 73․5 մլն ԱՄՆ դոլար)։
2022 թվականին արտահանումը Հայաստանի Հանրապետությունից Թուրքիա կազմել է 61․2 մլն ԱՄՆ դոլար, ինչը նախորդ տարվա համեմատ աճել է 139 անգամ (2021թ․ կազմել է 0․44 մլն ԱՄՆ դոլար)։
2022 թվականին Թուրքիայից Հայաստանի Հանրապետություն ներմուծումը, ըստ ծագման երկրի հատկանիշի, կազմել է 263․3 մլն ԱՄՆ դոլար, ինչը նախորդ տարվա համեմատ աճել է 3.6 անգամ (2021թ․ կազմել է 73․0 մլն ԱՄՆ դոլար)։
2023 թվականի հունվար-հոկտեմբեր ամիսներին Հայաստանի Հանրապետությունից Թուրքիա արտահանված հիմնական ապրանքատեսակներն են՝
թանկարժեք մետաղից կամ թանկարժեք մետաղով պատված իրեր
կենդանական ծագում ունեցող արտադրանք, ոչ պիտանի սննդի համար
դաբաղած կաշի, կաշեթաղանթ՝ խոշոր եղջերավոր անասունների
ծորակ՝ խողովակատարի, կաթսայի, ջրամբարի
էլեկտրական շարժիչ և գեներատոր:
2023 թվականի հունվար-հոկտեմբեր ամիսներին Թուրքիայից Հայաստանի Հանրպետություն ներմուծված հիմնական ապրանքատեսակներն են՝
տրիկոտաժե պաստառներ
մանվածք սինթետիկ մանրաթելերից
նավթ և նավթամթերք՝ ոչ հում
ձող և տրամատ՝ ալյումինե
փայտատաշեղային կամ փայտանրբաթելային սալիկներ և նման սալիկներ փայտանյութից։
Экономим вместе. IDBank и Idram 
АНО «Евразия» организовала поэтический вечер «Чаренц и Горький. Литературные судьбы» 
Технологический саммит Silicon Mountains пройдет при поддержке Ucom
Образовательная поездка в Дубай: эксклюзивное предложение Фонда «Музыка во имя будущего»
Эвокабанк стал первым банком, присоединившимся к открытой QR-инфраструктуре Idram 
АНО «Евразия» стала первой международной командой на чемпионате по колке дров в Беларуси 
На месте ресторана «Кактус» Нарек Налбандян открыл супермаркет: «Паст»
Религиозная секта баталхаджинцев бросила вызов России 
Ближневосточная Академия классической музыки совместно с Фондом «Музыка во имя будущего» представляют уникальную возможность для образовательных путешествий
Стипендиат Фонда «Музыка во имя будущего» Эдуард Даян -лауреат первой премии Международного конкурса имени Арама Хачатуряна
«Евгений Онегин» для армянских студентов: незабываемый вечер с АНО «Евразия»" 
«Узнай Евразию. Кыргызстан»: Новая программа от АНО «Евразия». 
«Не забудем, не простим!» Российские летчики почтили память боевых товарищей в Армении
Почему Никол Пашинян не заинтересован в освобождении пленных и насильственно похищенных людей? «Паст»
В Ереване при поддержке ВТБ (Армения) пройдут концерты пианиста Дениса Мацуева 
Ucom и Sunchild установили очередную солнечную электростанцию в Арени 
4,401,021 драм фонду Дети Армении. Бенефициар ноября — «Armenia Tree Project» 
Перейдет ли Южный Кавказ под контроль РФ в результате нового разделения зон влияния? «Паст»
Региональная торговая «диверсификация» и реальная картина: «Паст»
Цифровая трансформация как путь к будущему банковских услуг
Компания Ucom — платиновый партнер Армянского форума управления Интернетом (ArmIGF)
«Русский след в Гюмри»: культурно-образовательная экскурсия от АНО «Евразия» 
Непревзойденный цинизм: «Паст»
Впечатляющее выступление молодой армянской виолончелистки в Национальном оперном театре Китая: «Паст»
Юнибанк предлагает упрощенное бизнес кредитование без финансового анализа предприятий 
Нам не нужно искать политическую «крышу»: Директор «Спайки» прокомментировал распространяемые слухи: «Паст»
В Китае стартовал Международный молодежный конкурс имени Хачатуряна с выступлением виолончелистки фонда «Музыка во имя будущего» Мари Акопян 
Сотрудники Ucom приняли участие в работе по восстановлению леса в Вайоц Дзоре 
Fast Shift присоединился к открытой QR-инфраструктуре Idram
«Росатом» провел в Ереване семинар, посвященный технологическим возможностям по сооружению АЭС в Армении и вовлечению местных поставщиков в проект 
АНО «Евразия» организовала вечер, посвященный творчеству Лермонтова 
Вклад в науку: Ереванский филиал РЭУ отметил выпуск 10-го, юбилейного номера сборника «проблемы социально-экономического развития: поиски перспективы, решения»
Общественно-политическое собрание «третьей силы» прошло в условиях строгой конфиденциальности
Новый и современный: филиал «Арабкир» IDBank возобновил свою работу 
Компания Ucom запустила сеть 5G в первых девяти городах
Научитесь экономить. Международный день сбережений с Idram Junior
Настала очередь приграничных сел: кто присоединится к инициативе? «Паст»
Грузинская мечта и армянские галлюцинации 
Юрий Навоян: грузинская мечта воплощается в жизнь
«Евразия» и музей дружбы армянского и русского народов отметили 110-летие Амо Сагияна 
