Մեղավորները պետք է պատասխանատվության ենթարկվեն, դատապարտվեն և պատժվեն. «Փաստ»
«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
Եվրախորհրդի պաշտոնական կայքը՝ coe. int-ը, «Հայաստան և Ադրբեջան. Ղարաբաղյան տարածաշրջանի հակամարտությունից տուժած բոլոր անձանց իրավունքների արդյունավետ պաշտպանությունը խաղաղ գործընթացի հաջողության բանալին է» վերնագրով հոդվածում անդրադարձել է Արցախյան հակամարտությանն ու հայ-ադրբեջանական հարաբերություններին: «Հայաստանի և Ադրբեջանի իշխանությունները պետք է հատուկ ուշադրություն դարձնեն մարդու իրավունքների պաշտպանությանը խաղաղ բանակցություններում և հաստատեն մարդու իրավունքների ամուր երաշխիքներ հակամարտությունից տուժած բոլոր անձանց համար», - ասել է Եվրոպայի խորհրդի մարդու իրավունքների հանձնակատար Դունյա Միյատովիչը, որը հրապարակել է իր դիտարկումները 2023 թվականի հոկտեմբերի 16-ից հոկտեմբերի 23-ը Հայաստան և Ադրբեջան, ներառյալ Ղարաբաղի տարածաշրջան կատարած իր այցերից հետո:
Նշենք, որ տասնամյակների ընթացքում առաջին անգամ է նման իրավապաշտպան առաքելությունը կարողացել այցելել Ղարաբաղի տարածաշրջան։ Այցի պատճառը սեպտեմբերի վերջին ընդամենը մի քանի օրում Հայաստան փախած ավելի քան 101.000 ղարաբաղցի հայերի զանգվածային տեղահանումն էր: Դրան նախորդել էին տարածաշրջանը հետագա լիակատար վերահսկողության տակ առնելու նպատակով սեպտեմբերի 19-ին և 20-ին Ադրբեջանի ռազմական գործողությունները, մարդկանց տեղաշարժի և հիմնական ապրանքների, ծառայությունների և էներգակիրների հասանելիության երկարաժամկետ խափանումները, որոնց բախվել էին ղարաբաղցի հայերը Ադրբեջանի կողմից Լաչինի միջանցքի իննամսյա շրջափակման արդյունքում: Հայաստանում հանձնակատարը զրուցել է ղարաբաղցի հայերի հետ, որոնք լքել են երկիրը և գտնվում են իշխանությունների տրամադրած կացարաններում։
Ադրբեջանական Խանքենդի քաղաքում (հայերն այն անվանում են Ստեփանակերտ) բնակչության հեռանալուց հետո հանձնակատարը տեսել է դատարկ փողոցներ, լքված տարածքներ և խաղաղ բնակչության ներկայության նշանների գրեթե իսպառ բացակայություն։ Ելնելով իր լսածից և տեսածից՝ հանձնակատարը եզրակացրել է, որ 2023 թվականի սեպտեմբերի վերջին Ղարաբաղի հայերը թողնվել են բախտի քմահաճույքին՝ առանց որևէ կողմից անվտանգության կամ պաշտպանության հուսալի երաշխիքների, և որ նրանց համար տներից հեռանալը միակ ողջամիտ տարբերակն էր։ Ողջունելով Ղարաբաղից ժամանող բոլոր կարիքավորներին տարրական առաջին օգնություն ցուցաբերելուն ուղղված Հայաստանի իշխանությունների ջանքերը՝ հանձնակատարն ընդգծել է, որ Հայաստան փախած ղարաբաղցի հայերին, մասնավորապես խոցելի խմբերի ներկայացուցիչներին պետք է երաշխավորել կարճաժամկետ, միջնաժամկետ և երկարաժամկետ հեռանկարային անհրաժեշտ աջակցություն:
«Եվրախորհրդի անդամ երկրները պետք է առանձնահատուկ ուշադրություն դարձնեն ֆինանսական աջակցություն տրամադրելուն, ապահովեն, որ տեղահանված մարդկանց և նրանց ընդունող բնակչության մարդասիրական կարիքները լիովին բավարարվեն», - ավելացրել է հանձնակատարը: Հանձնակատարն ընդգծել է, որ վերջերս տեղահանված ղարաբաղցի հայերին պետք է հնարավորություն տրվի ապահով և արժանապատիվ վերադառնալ, նույնիսկ այն դեպքում, եթե դա այս պահին հիպոթետիկ է թվում, այդ թվում՝ պետք է ճկուն լուծումներ գտնել մասնավորապես նրանց քաղաքացիության և իրավական կարգավիճակի հետ կապված: Հնարավոր վերադարձի ակնկալիքով պետք է արագ գտնել ուղիներ, այդ թվում՝ անվտանգության երաշխիքներ հաստատելով, որպեսզի ղարաբաղցի հայերը կարողանան ժամանակավորապես մուտք գործել իրենց տներ կամ սովորական բնակության վայրեր և այցելել գերեզմաններ, որտեղ թաղված են սիրելիները:
Ադրբեջանի իշխանությունները պարտավոր են ապահովել ղարաբաղցի հայերի թողած ունեցվածքի պաշտպանությունը թալանից, գողությունից կամ բռնագրավումից։ Այն սակավաթիվ էթնիկ հայերը, ովքեր մնացել են Ղարաբաղի տարածաշրջանում, նույնպես պետք է օգտվեն մարդու լիարժեք իրավունքներից, ներառյալ՝ ազատ տեղաշարժի իրավունքը: Ողջունելով Ադրբեջանի կառավարության քայլերը՝ նպաստելու ներքին տեղահանվածների վերադարձին Ղարաբաղի տարածաշրջան, հանձնակատարը հույս է հայտնել, որ բոլոր ներքին տեղահանվածները, ովքեր ցանկանում են դա անել, կկարողանան հնարավորինս արագ, անվտանգ և արժանապատիվ վերադառնալ։ Եվ, ընդհանրապես, հանձնակատարն ընդգծել է, որ երկարատև կոնֆլիկտի հետևանքով տեղահանված բոլոր անձինք իրավունք ունեն ապահով և արժանապատվորեն կամավոր վերադառնալ իրենց տները կամ սովորական բնակության վայրերը՝ անկախ նրանից՝ նրանք ներքին, թե միջպետական տեղահանվածներ են:
«Միջազգային մարդասիրական իրավունքի խախտման և հակամարտության հետ կապված մարդու իրավունքների լուրջ խախտումների մասին բոլոր մեղադրանքները պետք է արդյունավետ և անհապաղ հետաքննվեն, մեղավորները պատասխանատվության ենթարկվեն, և եթե նրանք արդար, անկախ և անաչառ դատավարությունից հետո մեղավոր ճանաչվեն, պետք է դատապարտվեն և պատժվեն: Դա ներառում է մեղադրանքները՝ կապված Լաչինի միջանցքի շրջափակման, ղարաբաղցի հայերի զանգվածային տեղահանման և սեպտեմբերի 19-20-ի ռազմական գործողության հանգամանքների հետ»,- ասել է հանձնակատարը: Բացի այդ, անհրաժեշտ է համապարփակ մոտեցում մշակել անցյալում մարդու իրավունքների լուրջ խախտումների նկատմամբ, որոնք եղել են ղարաբաղյան տարածաշրջանի հակամարտության համատեքստում:
Հանձնակատարի դիտարկումներում բարձրացված՝ մարդու իրավունքների այլ հարցեր էլ ներառել են մարդկանց ականներից և պատերազմից հետո պայթուցիկների մնացորդներից պաշտպանելու անհրաժեշտությունը, կոնֆլիկտի հետ կապված կալանավորված անձանց վիճակը, ներառյալ նրանց կալանքի պայմանները և ընտանիքների հետ շփման մակարդակը, և ողջ տարածաշրջանում անհայտ կորածների ճակատագրի բացահայտման և նրանց ընտանիքներին պատասխաններ տալու կարևորությունը։ Ի վերջո, հանձնակատարը կոչ է արել երկու երկրների իշխանություններին պայքարել ատելության խոսքի դեմ և խթանել փոխըմբռնումն ու վստահություն՝ ներառյալ մարդու իրավունքների պաշտպանությանը և հաշտեցման գործընթացին ներգրավելով քաղաքացիական հասարակությանը:
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
Очередная «шустрость» свалить на других собственные ошибки: «Паст» 
Даст ли ход «папкам», или удовлетворится увольнением? «Паст» 
В списке основных налогоплательщиков также есть грузоперевозчики: «Паст» 
Уголовное преследование в отношении предпринимателей продолжается: «Паст» 
Юнибанк первым в Армении выпустил субординированные облигации 
Как не разориться в Черную пятницу: 5 полезных советов 
Ожидать эскалации нужно всегда: Алексей Анпилогов 
Армения – лидер среди стран СНГ по дороговизне услуг заведений общепита 
МИД Армении прокомментировал заявление посла США в Баку об управлении трансграничными водными ресурсами 
Бельгийские политики и парламентарии направили заявление правительствам Азербайджана и Бельгии 
Мы призываем Азербайджан и Армению не упустить эту историческую возможность: Хакан Фидан 
Армянские борцы завоевали одну серебряную и две бронзовые медали на Чемпионате мира по борьбе среди военнослужащих 
Россия впервые нанесла удар по военному объекту Украины новейшей баллистической ракетой «Орешник» с гиперзвуковой боевой частью 
Дети Фонда «Музыка во имя будущего» посетили IDBank 
Юнибанк первым в Армении выпустил субординированные облигации 
В Армении сократят помощь для арцахских беженцев 
Армянский предприниматель строит новую канатную дорогу на горной вершине Крыма 
Ованес Чрагян из города Армавир стал победителем Первенства мира по универсальному бою 
Примечательное предложение: физические лица могут получить грант в размере 1 миллиона, а общественные организации – в размере 3 миллионов российских рублей: «Паст»
Авантюризм кадровых движений: «Паст»
Нынешняя власть Армении - факелоносец антиармянской повестки дня: «Паст»
Палата депутатов Люксембурга потребовала от Баку немедленного освобождения незаконно заключенных лиц 
Как собираются лишить эту власть возможности получить мандат в будущем? «Паст» 
«В стране существует большая коррупция, во главе которой стоит Никол Пашинян»: «Паст»
Концерт к 155-летию со дня рождения Комитаса прошел в Краснодарской филармонии им. Пономаренко 
НС Армении ратифицировал соглашение о свободной торговле между ЕАЭС и Ираном 
Арпине Саркисян будет назначена главой МВД РА 
ЕС направит в Грузию "политическую миссию" 
Компания Ucom запустила сеть 5G в еще 11 городах 
ЧЕ: Результаты армянских шахматистов 
Программа «Здоровая Евразия» вызвала большой интерес на MedMeet 2024 
Азербайджанцы стали настоящей головной болью в России։ «Паст»
Принесет ли Армении какую-либо пользу членство в Римском статуте? «Паст»
Эксклюзивная платформа для сферы туризма: «Паст»
Скажешь, чтобы и он написал заявление: «Вотсапские увольнения» будут продолжительными: «Паст»
Находясь ниже плинтуса говорят о «плинтусном» рейтинге: «Паст»
Компания Ucom запустила сеть 5G в еще 11 городах
Компания UPay присоединилась к инфраструктуре Open QR компании Idram 
Бесплатная карта Mastercard и 10% idcoin за безналичные покупки. IDBank 
В Ереване подведены итоги 19-й ежегодной Международной олимпиады по микроэлектронике
