Արա Աբրահամյանը դիմել է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի գլխավոր տնօրենին՝ Արցախի պատմամշակութային ժառանգության պաշտպանության նպատակով
Արա Աբրահամյանը նամակ է ուղարկել ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի գլխավոր քարտուղար Օդրի Ազուրեին՝ Լեռնային Ղարաբաղի պատմամշակութային ժառանգությանը սպառնացող վտանգների և այնտեղ գտնվող հայկական քրիստոնեական հնագույն հուշարձանների պաշտպանության համար լուծումներ գտնելու վերաբերյալ: ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի բարի կամքի բազմամյա դեսպանի կարծիքով՝ պատմամշակութային ժառանգության պահպանման (հնարավոր է՝ կոնսերվացիայի միջոցով) համար անհրաժեշտ է մի շարք հուշարձաններ ներառել ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության ցանկում, իսկ որոշներին՝ տալ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի հատուկ կարգավիճակ:
Նամակում մասնավորապես ասվում է.
«Հարգելի տիկին գլխավոր տնօրեն.
2003 թվականից հանդիսանալով ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի քաղաքակրթությունների միջև երկխոսության բարի կամքի դեսպան և պաշտպանելով շուրջ 80 տարի առաջ կազմակերպության հիմքում դրված սկզբունքները՝ դիմում եմ Ձեզ՝ անմիջականորեն ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ին վերաբերվող առաջարկությամբ: Դա վերևաբերվում է Լեռնային Ղարաբաղում գտնվող մարդկությանը պատկանող համաշխարհային պատմամշակութային ժառանգության գլխին փաստացիորեն կախված վտանգին:
Լեռնային Ղարաբաղը հիրավի թանգարան է բաց երկնքի տակ՝ շնորհիվ իր տարածքում գտնվող ազգային և քրիստոնեական մշակույթի ուրույն հուշարձանների: Դրանք մոտ 500 ճարտարապետական հուշարձաններ են, այդ թվում՝ Գանձասարի(13-րդ դ.), և Դադիվանքի (9-13-րդ դդ.) վանքերն են, մ.թ.ա. 1-ին դարում հիմնված Տիգրանակերտ քաղաքատեղին և նրա տարածքում գտնվող Վանքասար եկեղեցին (7-րդ դար), Ծիծեռնավանքը (4-6-րդ դդ), Օխտը դռան (6-րդ դ.) և Գտչավանք (13-րդ դ.) եկեղեցիները, Ամարաս վանական համալիրը (4-րդ դ.), Ղազանչեցոց (19-րդ դ.) եկեղեցին և էլի շատերը:
Ավելի վաղ՝ 2020 թվականի հոկտեմբերին և 2022 թվականին, Ձեր անունով ուղարկված իմ նամակներում, նկարագրել եմ Լեռնային Ղարաբաղում ստեղծված ծայրահեղ իրավիճակը և խնդել ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ին՝ քայլեր ձեռնարկել: Այն ժամանակ Դուք պատրաստակամություն հայտնեցիք փորձագետներ ուղարկել Լեռնային Ղարաբաղ: Ցավոք՝ դա տեղի չունեցավ, որովհետև առաքելությանը խոչընդոտեցին Ադրբեջանի իշխանությունները:
Այն ժամանակից ի վեր, Ադրբեջանի կողմից ենթարկվելով 10 ամսյա շրջափակման, ֆիզիկական բնաջնջման սպառնալիքի տակ Լեռնային Ղարաբաղի 100 հազարից ավելի հայեր, մի քանի օրվա ընթացքում ստիպված էին լքել իրենց հայրենիքը, որտեղ դարեր ի վեր ապրել և արարել են նրանց նախնիները՝ թողնելով իրենց տները, եկեղեցիները և պատմական հուշարձանները, ծաղկուն այգիները, դպրոցներն ու թանգարանները, դամբարանադաշտերն ու նախնիների գերեզմանները: Դուք, անպատճառ, տեղյակ եք իրավիճակին՝ հաշվի առնելով ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի 2023 թվականի հոկտեմբերի հայտարարությունը՝ ուսուցման ոլորտում և փախստականներին օժանդակելու նպատակով Հայաստան արտակարգ առաքելություն ուղարկելու մասին:
Հարգելի տիկին գլխավոր տնօրեն, իմանալով Ձեր դիրքորոշումը՝ որը հիմնված է Մշակութային արժեքների պաշտպանության վերաբերյալ ՄԱԿ-ի անվտանգության խորհրդի 2347 բանաձևի վրա, ինչպես նաև համոզումը, որ «միջազգային հանրությունը պարտավոր է պաշտպանել և պահպանել այդ ժառանգությունը գալիք սերունդների համար՝ անկախ ընթացիկ հակամարտություններից», ես կրկին դիմում եմ Ձեզ՝ Լեռնային Ղարաբաղի պատմամշակութային հուշարձանների վիճակի պատճառով՝ որն առաջացել է բնիկ ժողովրդի բռնի հեռացումից հետո:
Ցավոք սրտի, ո´չ նախագահ Ալիևը, ո´չ Ադրբեջանի մշակույթի նախարարը, չեն թաքցնում հայկական քրիստոնեական պատմամշակութային ժառանգությունը խաթարելու, ոչնչացնելու կամ յուրացնելու իրենց մտադրությունները: Նրանք հայտարարում են Լեռնային Ղարաբաղում հայկական կրոնական, պատմական և մշակութային հուշարձանների պատկանելությունը փոխելու նպատակով աշխատանքային խմբի ստեղծման մասին՝ իբր «ալբանական եկեղեցիները վերականգնելու» համար: Այսինքն, ալբանացնում են հայկական եկեղեցիները՝ նրանցից քերելով հայերեն արձանագրությունները: Դա, ըստ էության, պետական վանդալիզմ է և քաղաքակրթական մարտահրավեր՝ ուղղված համայն մարդկությանն ու միջազգային ինստիտուտներին, որոնք կոչված են պաշտպանել համաշխարհային մշակութային ժառանգությունը: Դա նաև մի շարք միջազգային փաստաթղթերի, այդ թվում՝ ՄԱԿ-ի միջազգային դատարանի 2021թ. դեկտեմբերի 7-ի որոշման պահանջների ոտնահարում է, որով Ադրբեջաին պարտավորեցվում է անհրաժեշտ միջոցներ ձեռնարկել՝ կանխելու հայկական մշակութային ժառանգության դեմ իրականացվող վանդալիզմի բոլոր երևույթները, և պատժել մեղավորներին:
Ավելին, նախագահ Ալիևը՝ այս տարվա հուվարի իր հեռուստահարցազրույցի ժամանակ, միջազգային իրավունքն անվանեց «թույլերի գործ», որին իր երկիրը, որպես «ամենահզորներից մեկը», պարտավոր չէ հետևել:
Ակնառու օրինակը, թե ինչպես է Բաքուն վարվում հայ ժողովրդի մշակութային ժառանգության հետ՝ իր պատմական տարածքներից նրա բռնի արտաքսումից հետո, հանդիսանում է Ադրբեջանի կազմում գտնվող Նախիջևանի Ինքնավար Հանրապետությունը, որտեղ 2007 թվականին ամբողջովին ոչնչացվեց հայկական պատմամշակութային հետքը, որտեղ ոչ միայն բնակչության 75 տոկոսը կազմող հայերից ոչ ոք չմնաց, այլև ոչնչացվեցին հայկական եկեղեցիները, թանգարաններն ու գերեզմանները:
Հարգելի տիկին Ազուլե, Լեռնային Ղարաբաղում հայերի պատմամշակութային ժառանգության պահպանումը ոչ թե քաղաքական կամ աշխարհաքաղաքական հարց է, այլ՝ դա պահպանելու և գալիք սերունդներին համաշխարհային պատմության և մարդկության մշակութային կոդի փոխանցման համամարդկային հիմնախնդիր, որը Կազմակերպությունն իրավունք չունի անտեսել: Խնդրում ենք հնարավորություն գտնել և ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի երկարաժամկետ առաքելություն ուղարկել Լեռնային Ղարաբաղ,որի նպատակը պետք է լինի արդեն հասցված վնասը, առկա վտանգները գնահատելը, ինչպես նաև պաշտպանել (հնարավոր է՝ կոնսերվացիայի միջոցով) և պահպանել Լեռնային Ղարաբաղի ուրույն պատմաճարտարապետական ժառանգությունը:
Ռազմական հակամարտությունների տարածքում հայտնված մշակութային արժեքների պաշտպանության միջազգային փորձը հաստատում է հետագա ավերումները կանխելու նպատակով իրականացվելիք երկարաժամկետ միջոցառումների անհրաժեշտությունը: Գտնում ենք, որ Լեռնային Ղարաբաղում գտնվող բոլոր քրիստոնեական մշակութային ժառանգության օբյեկտները, մյուս պատմական հուշարձանները և հուշահամալիրներն անհրաժեշտ է փրկել՝ դրանք ներառելով ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության մեջ, իսկ մի շարք հուշարձանների՝ տալ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի հատուկ կարգավիճակ:
Հաշվի առնելով վերը շարադրվածը, ինչպես նաև ոչ միայն հայերի, այլև բոլոր նրանց բողոքներն ու ցանկությունները, ում անհանգստացնում է պատմական ժառանգությունը պահպանելու և սերունդներին փոխանցելու հիմնախնդիրը՝ խնդրում ենք, հնարավորինս շտապ, ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի հովանու ներքո հրավիրել համաժողով՝ միջազգային փորձագետների և շահագրգիռ կողմերի մասնակցությամբ: Դրա նպատակը պետք է լինի ստեղծված իրավիճակի դատապարտումը և Լեռնային Ղարաբաղի համաշխարհային նշանակություն ունեցող պատմամշակութային ժառանգոության պաշտպանության համար հնարավոր լուծումներ գտնելը:
Անձամբ պատրաստ եմ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ին ֆինանսական և կազմակերպչական աջակցություն ցուցաբերել՝ այդ կարևորագույն միջոցառման անցկացման համար, որին մեզ բոլորիս կոչում է ՄԱԿ-ի և ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի կանոնադրությունը:
Экономим вместе. IDBank и Idram 
АНО «Евразия» организовала поэтический вечер «Чаренц и Горький. Литературные судьбы» 
Технологический саммит Silicon Mountains пройдет при поддержке Ucom
Образовательная поездка в Дубай: эксклюзивное предложение Фонда «Музыка во имя будущего»
Эвокабанк стал первым банком, присоединившимся к открытой QR-инфраструктуре Idram 
АНО «Евразия» стала первой международной командой на чемпионате по колке дров в Беларуси 
На месте ресторана «Кактус» Нарек Налбандян открыл супермаркет: «Паст»
Религиозная секта баталхаджинцев бросила вызов России 
Ближневосточная Академия классической музыки совместно с Фондом «Музыка во имя будущего» представляют уникальную возможность для образовательных путешествий
Стипендиат Фонда «Музыка во имя будущего» Эдуард Даян -лауреат первой премии Международного конкурса имени Арама Хачатуряна
«Евгений Онегин» для армянских студентов: незабываемый вечер с АНО «Евразия»" 
«Узнай Евразию. Кыргызстан»: Новая программа от АНО «Евразия». 
«Не забудем, не простим!» Российские летчики почтили память боевых товарищей в Армении
Почему Никол Пашинян не заинтересован в освобождении пленных и насильственно похищенных людей? «Паст»
В Ереване при поддержке ВТБ (Армения) пройдут концерты пианиста Дениса Мацуева 
Ucom и Sunchild установили очередную солнечную электростанцию в Арени 
4,401,021 драм фонду Дети Армении. Бенефициар ноября — «Armenia Tree Project» 
Перейдет ли Южный Кавказ под контроль РФ в результате нового разделения зон влияния? «Паст»
Региональная торговая «диверсификация» и реальная картина: «Паст»
Цифровая трансформация как путь к будущему банковских услуг
Компания Ucom — платиновый партнер Армянского форума управления Интернетом (ArmIGF)
«Русский след в Гюмри»: культурно-образовательная экскурсия от АНО «Евразия» 
Непревзойденный цинизм: «Паст»
Впечатляющее выступление молодой армянской виолончелистки в Национальном оперном театре Китая: «Паст»
Юнибанк предлагает упрощенное бизнес кредитование без финансового анализа предприятий 
Нам не нужно искать политическую «крышу»: Директор «Спайки» прокомментировал распространяемые слухи: «Паст»
В Китае стартовал Международный молодежный конкурс имени Хачатуряна с выступлением виолончелистки фонда «Музыка во имя будущего» Мари Акопян 
Сотрудники Ucom приняли участие в работе по восстановлению леса в Вайоц Дзоре 
Fast Shift присоединился к открытой QR-инфраструктуре Idram
«Росатом» провел в Ереване семинар, посвященный технологическим возможностям по сооружению АЭС в Армении и вовлечению местных поставщиков в проект 
АНО «Евразия» организовала вечер, посвященный творчеству Лермонтова 
Вклад в науку: Ереванский филиал РЭУ отметил выпуск 10-го, юбилейного номера сборника «проблемы социально-экономического развития: поиски перспективы, решения»
Общественно-политическое собрание «третьей силы» прошло в условиях строгой конфиденциальности
Новый и современный: филиал «Арабкир» IDBank возобновил свою работу 
Компания Ucom запустила сеть 5G в первых девяти городах
Научитесь экономить. Международный день сбережений с Idram Junior
Настала очередь приграничных сел: кто присоединится к инициативе? «Паст»
Грузинская мечта и армянские галлюцинации 
Юрий Навоян: грузинская мечта воплощается в жизнь
«Евразия» и музей дружбы армянского и русского народов отметили 110-летие Амо Сагияна 
