Տնտեսության արգելակների՝ ի հայտ եկող ծանր հետևանքները. «Փաստ»
«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
Տևական ժամանակ է, ինչ տնտեսագետները մտահոգություն են հայտնում, որ Հայաստանի տնտեսությունը մի շարք մարտահրավերների առաջ է կանգնած։ Իսկ նախանշվող խնդիրների խորացումը կարող է հանգեցնել չափազանց վատ հետևանքների, քանի դեռ քայլեր չեն ձեռնարկվում առողջ տնտեսական համակարգ ստեղծելու ուղղությամբ։ Այդ խնդիրներից մեկն այն է, որ ՀՀ պետական բյուջեում այս տարվա առաջին կեսին նախատեսվածից 10 տոկոսով ավելի քիչ հարկ է հավաքվել՝ շուրջ 300 միլիոն դոլար պակաս։ Ու եթե մեկ տարի առաջ իշխանություններն անընդհատ գերակատարված պլաններով էին հպարտանում, Փաշինյանն էլ անընդհատ ցուցանիշներ էր ներկայացնում, ապա հիմա արդեն ծախսերի վերանայման մասին են խոսում:
Ավելին, երրորդ եռամսյակում այդ մտահոգիչ պատկերը կարող է ոչ միայն պահպանվել, այլև խորանալ։ Ինչպես նշում են փորձագետները, այսպիսի իրավիճակն առաջին հերթին պայմանավորված է տնտեսության անառողջ վիճակով։ Խնդիրն այն է, որ ռուս-ուկրաինական պատերազմի սկսվելուց հետո Հայաստանի բարձր տնտեսական աճը պայմանավորված էր զուտ արտաքին գործոններով։ Ու Հայաստանը սկսեց մեծ օգուտներ ստանալ վերարտահանումից, բայց այս տարի արդեն տնտեսական աճի շրջանակում մեծ մասնաբաժին ձեռք բերեց ոսկերչական ապրանքների արտահանումը, երբ հումքը ներկրվում է Հայաստան, ապա դրա վրա որոշակի աշխատանքներ կատարելուց հետո դուրս հանվում։ Վերջին ամիսներին էլ արդեն ոսկերչական ապրանքների՝ Հայաստանից արտահանման էական կրճատում է նկատվում։
Ոսկերչական ոլորտն էական ներգործություն ունի տնտեսական ցուցանիշների վրա, բայց հարկային եկամուտներ գեներացնելու տեսանկյունից դրա ներուժը բարձր չէ։ Բյուջե 2024-ը հաստատելիս գործադիրը նախատեսել էր այս տարի ավելի քան 2,7 տրիլիոն դրամ հավաքել, բայց ծախսել ավելի շատ՝ մոտ 3,3 տրիլիոն։ Ու հիմա, երբ նախատեսվածից քիչ հարկային մուտքեր են գրանցվել, իշխանությունները մտադիր չեն նվազեցնել նախատեսվող ծախսերը։ Խոսքը հատկապես վերաբերում է այն ծախսերին, որոնցից սնվում են իշխանությունները, սակայն որևէ արդյունք չեն ստեղծում երկրի համար։
Իշխանության ներկայացուցիչները շարունակում են շատ բարձր աշխատավարձ ստանալ, միլիոններով պարգևավճարներից օգտվել, անիմաստ գործուղումների մեկնել, իսկ սովորական աշխատողները, որոնց աշխատավարձը մեր-երկու հազարով կա՛մ ավելանա, կա՛մ չավելանա, միևնույնն է, մի կերպ են ծայրը ծայրին հասցնում։ Ու սա հերիք չէ, իշխանություններն առաջնորդվում են ամենահեշտ ճանապարհով՝ մի կողմից ավելացնում են տնտեսվարողների վրա դրված հարկերը, իսկ մյուս կողմից էլ դիմում են արտաքին պարտքն ավելացնելու տարբերակի օգնությանը։ Իսկ հարկային բեռի ավելացման արդյունքում հիմնականում տուժում է փոքր ու միջին բիզնեսը, որն առանց այն էլ դժվարությամբ է գոյատևում։ Այդ քաղաքականության շրջանակում է, որ հանվեց եկամտային հարկի արտոնությունը, և միկրոբիզնեսը ևս ընդհանուր հարկման տակ դաշտ բերվեց։
Նախկին հաստատուն 5 հազար դրամի փոխարեն նոր պայմաններում միկրոձեռնարկատիրության ոլորտում գործողներն աշխատավարձից վճարում են 20 տոկոս եկամտային հարկ։ Այսինքն, այս դաշտի ներկայացուցիչների համար հարկային բեռը միանգամից 4 անգամ ավելացվեց։ Ու պատահական չէ, որ մեկ տարվա ընթացքում միկրոձեռնարկատիրության ոլորտում զբաղվածների քանակը կրճատվել է շուրջ 3,5 հազարով կամ ավելի քան 10 տոկոսով։ Իսկ եթե փոքր ձեռնարկատիրության մեջ ներգրավված անձանց թիվը նվազում է, դա իր ազդեցությունն է ունենում նաև ընդհանուր տնտեսական միջավայրի վրա։ Եվ մեր երկրում բիզնես վարելը դառնում է ավելի բարդ, ինչն էլ վանում է ներդրողներին։ Մյուս ուղղությունը, որի հետ իշխանությունները հույսեր են կապում բյուջեի ճեղքերը լցնելու նպատակով, վերաբերում է նոր պարտքերի ներգրավմանը։
Ինչպես հիշում եք, իշխանությունները խոստացել էին մի շարք համակարգային բարեփոխումներ իրականացնել, դրանցից մեկն էլ առողջության համապարփակ ապահովագրության համակարգի ներդրումն էր, որ հիմա արդեն պետք է մասնակի գործեր։ Բայց այս ծրագիրն այդպես էլ թղթի վրա է մնացել, քանի որ չկան համապատասխան միջոցներ։ Ու, ահա, առողջության համապարփակ ապահովագրության համակարգը կյանքի կոչելու համար կառավարությունը որոշում է ընդունել 25 տարի մարման ժամկետով 102 միլիոն եվրոյի նոր վարկ վերցնել։ Նույն տրամաբանությունը գործում է նաև այլ ծրագրերի իրականացման դեպքում։ Ռեկորդային չափով պարտքը մեծացնելու արդյունքում է, որ այս տարի պետական պարտքի ծավալները հատեցին 12 մլրդ դոլարի շեմը։ Ու նման չափերի դեպքում միայն արտաքին պարտքի սպասարկումը արդեն իսկ մեծ ծանրություն է Հայաստանի համար։
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
«Подарок» власти Аршаку Карапетяну 
Отношения Армении с Россией должны быть на самом важном месте, а у Запада нет того продукта безопасности, который он может предоставить Армении: Аршак Карапетян 
АНО «Евразия» открывает первый сетевой магазин-кафе, в котором будет представлена также продукция из Армении 
ВИДЕО։ Диаспора имеет серьзный потнциал для обеспечения безопасности Армении: Карапетян 
Диаспора имеет серьезный потенциал для обеспечения безопасности Армении: Карапетян
Ucom и Impact Hub Yerevan дали старт программе Ucom Fellowship
Миф о либерализации визового режима ЕС представляет новую опасность для Армении. «Паст»
Важно сосредоточиться на национальных интересах, то есть положить конец изменению внешних приоритетов: Аршак Карапетян
Активисты АНО «Евразия» поднялись на вершину Арарата
Арцаху должен быть возвращен его исторический статус, и власти Азербайджана не смогут отменить это: Аршак Карапетян
«Паст». Кому выгодно выбрасывать подобную «информацию» в поле?
Армению ждут трудные времена: Аршак Карапетян
Диаспору необходимо вовлекать в дела управления государством։ Карапетян
Ucom будет сотрудничать с самой престижной конференцией в отрасли консалтинга — Международной конференцией CMC 
Nokia и Team Telecom Armenia открывают доступ к услугам по технологии 25G PON по всей Армении
Армению в финале мирового конкурса представит красавица и умница Ирина Захарова.
Важные процессы вокруг Диаспоры: генерал-майор Аршак Карапетян раскрывает скобки
Благодаря компании Ucom и общественной организации SunChild солнечная энергия будет доступна в приграничных районах Сюника.
«Паст». К какому выводу придут власти Армении?
«Паст». Этническая чистка в Арцахе, после признания Пашиняня и уступок Запада
Представители Армении принимают участие на форуме «Лидеры Евразии» в Подмосковье 
Не может быть Армении без Диаспоры, и Диаспоры без Армении։ Аршак Карапетян
«Нет Диаспоры без Армении, нет Армении без Диаспоры»։ Лидер движения «Всеармянский фронт» Аршак Карапетян на научной конференции, посвященной роли Диаспоры
Платформа Традиционных ценностей: к новому проекту «Евразии» присоединилась Кыргызская Республика
Несомненно, коренной народ Арцаха вернется на свои исторические территории, которые сохраняют великое наследие не только армянской, но и мировой христианской культуры: Аршак Карапетян
Какова единственная формула счастья армянского народа? Арман Варданян (видео)
Власти Армении потеряли связь с реальностью, способность управлять страной: Аршак Карапетян
Учителя из 8 стран провели первый Евразийский педагогический совет
Что должны понять дипломаты, военные и представители правоохранительных органов? «Паст»
Расширяющиеся «территории» платформы БРИКС: «Паст»
Почему именно крупные налогоплательщики становятся мишенью? «Паст»
Власти «верны» самим себе и продолжают свой путь к углублению атмосферы ненависти։ «Паст»
Армения является буфером для Азербайджана: Карапетян
Армения и БРИКС: На что была направлена инициатива Мгера Аветисяна?. Past.am
Будет создана новая инициатива. Превратится ли она в политическую единицу? «Паст» 
Почему армянские врачи посетили Москву? «Паст»
Экстренно: «Утечка информации – 2»: Американцы и турки уже осуществили переворот в Армении и включили таймер обратного отсчета
ВТБ (Армения) выступил спонсором книжного фестиваля «Newmag Back To School»
Представители партии «Всеармянский фронт» посетили общину Варденис, чтобы в преддверии нового учебного года раздать школьникам сумки, канцелярские принадлежности
Армения стоит на грани войны, но наша армия сокращается: Карапетян
