Ժողովրդագրական դանդաղ գործող ռումբը. «Փաստ»
«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
Հայաստանի համար միշտ էլ լուրջ խնդիր է եղել ժողովրդագրական պատկերը։ Մեր երկրում հատկապես սուր է ծնելիության տեմպերի նվազման հարցը՝ չնայած որոշակի կարճ պահերի հնարավոր է հավելաճ։ Իսկ կառավարության կողմից էլ ծնելիությունը խթանող քաղաքականությունը դեռևս մեծ արդյունքներ չի տալիս։ Ծնելիության թեման ավելի շատ համակարգային մոտեցում է պահանջում՝ սոցիալական-տնտեսականից սկսած, ամուսնության տարիքային շեմի բարձրացումով վերջացած։ Բնակչության աճի վրա ազդում են նաև երկրի անվտանգային միջավայրն ու հատկապես արտագաղթի տեմպերը։ Հայաստանում մշտական բնակչության թվաքանակը 2024 թվականի հունվարի 1-ի դրությամբ կազմել է 2,99 մլն, որը 2023 թվականի հունվարի 1-ի դրությամբ արձանագրված ցուցանիշից ավելի է ընդամենը 53 հազարով, և սա՝ նույնիսկ այն պայմաններում, որ 2023 թվականի վերջին 100 հազարից ավելի արցախցի է բռնի տեղահանվել Հայաստան։
Ժողովրդագրական խնդիրը հատկապես լուրջ է Հայաստանի սահմանամերձ բնակավայրերի մասով։ Վիճակագրական կոմիտեի զեկույցից տեղեկանում ենք, որ վերջին 5 տարվա ընթացքում Հայաստանի երեք սահմանամերձ մարզի՝ Գեղարքունիքի, Տավուշի ու Սյունիքի բնակչությունը նվազել է շուրջ 40 հազարով։ Օրինակ՝ եթե 2019 թվականի ամռանը Գեղարքունիքում շուրջ 230 հազար մարդ էր ապրում, ապա ներկայում մարզի բնակչությունը կրճատվել է 13 հազարով։ Սունիքում 2019 թվականին գրեթե 140 հազար մարդ էր ապրում, ապա ներկայում բնակչությունը 20 հազարից ավելի նվազել է։ Ընդ որում, դատարկվում են ինչպես գյուղերը, այնպես էլ քաղաքները։ Հատկապես ռիսկի գոտում են սահմանին շատ մոտ գտնվող բնակավայրերը։
Աղքատությունը, աշխատանքի բացակայությունը, անհրաժեշտ ենթակառուցվածքների բացակայությունը, անվտանգության հետ կապված խնդիրները և ապագայի նկատմամբ անորոշությունն իրենց դերակատարությունն են ունենում։ Ու սա՝ այն պայմաններում, երբ իշխանությունները հայտարարում են սահմանամերձ բնակավայրերը զարգացնելու իրենց ծրագրերի մասին։ Նշանակում է, որ այդ ծրագրերն ընդհանրապես ֆիկտիվ բնույթ ունեն ու իրենց նպատակին չեն ծառայում։ Մյուս խնդիրը բնակչության և ռեսուրսների գերկենտրոնացումն է մայրաքաղաքում, այն պայմաններում, երբ մայրաքաղաքն ի վիճակի չէ մարսել այն։ Դրա համար էլ ականատես ենք լինում այնպիսի բացասական երևույթների, ինչպիսիք են շարունակական խցանումներն ու վարձով բնակարանների արհեստական թանկացումը։ Բնակչության գերկենտրոնացումը մայրաքաղաքում չի բխում նաև անվտանգության, տնտեսության շահերից։
Տարիներ շարունակ խոսվում է տարածքային համաչափ զարգացման, մարզերը զարգացնելու ու բնակչության աճը խթանելու մասին, բայց դրանք այդպես էլ մնում են խոսակցությունների մակարդակի։ Դեռևս 2022 թվականից կառավարության կողմից կազմվում է Հայաստանի ժողովրդագրական ռազմավարությունը։ 2023 թվականի դեկտեմբերին Փաշինյանի գլխավորությամբ տեղի ունեցավ խորհրդակցություն, որի ընթացքում շարունակվեցին քննարկումները Հայաստանի ժողովրդագրական ռազմավարության նախագծի մշակման վերաբերյալ: Փաշինյանի գլխավորությամբ Հայաստանի ժողովրդագրական ռազմավարության նախագծի վերաբերյալ մեկ այլ խորհրդակցություն տեղի ունեցավ արդեն այս տարվա մայիսին։ Ու եթե այս տեմպերով շարունակվի, ապա դեռ մի քանի տարի էլ ռազմավարության նախագիծը կքննարկեն, իսկ երկրի ժողովրդագրական խնդիրները կշարունակեն սրվել։ Մյուս կողմից՝ ռազմավարության վերաբերյալ փաստաթղթի ընդունումը դեռևս բավարար չէ, անհրաժեշտ է գործնական քայլեր ձեռնարկել ժողովրդագրական իրավիճակի բարելավման ուղղությամբ։
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
Основные функции армянской диаспоры на современном этапе и необходимость принятия государственной концепции по отношению к Диаспоре
Всё тайное рано или поздно становится явным
Сколько снарядов нужно купить, чтобы эти Индийские артиллерийские средства дали результат? Аршак Карапетян
Еще одна солнечная электростанция компании Ucom и SunChild установлена в поселке Чакатен
«Подарок» власти Аршаку Карапетяну 
Отношения Армении с Россией должны быть на самом важном месте, а у Запада нет того продукта безопасности, который он может предоставить Армении: Аршак Карапетян 
АНО «Евразия» открывает первый сетевой магазин-кафе, в котором будет представлена также продукция из Армении 
ВИДЕО։ Диаспора имеет серьзный потнциал для обеспечения безопасности Армении: Карапетян 
Диаспора имеет серьезный потенциал для обеспечения безопасности Армении: Карапетян
Ucom и Impact Hub Yerevan дали старт программе Ucom Fellowship
Миф о либерализации визового режима ЕС представляет новую опасность для Армении. «Паст»
Важно сосредоточиться на национальных интересах, то есть положить конец изменению внешних приоритетов: Аршак Карапетян
Активисты АНО «Евразия» поднялись на вершину Арарата
Арцаху должен быть возвращен его исторический статус, и власти Азербайджана не смогут отменить это: Аршак Карапетян
«Паст». Кому выгодно выбрасывать подобную «информацию» в поле?
Армению ждут трудные времена: Аршак Карапетян
Диаспору необходимо вовлекать в дела управления государством։ Карапетян
Ucom будет сотрудничать с самой престижной конференцией в отрасли консалтинга — Международной конференцией CMC 
Nokia и Team Telecom Armenia открывают доступ к услугам по технологии 25G PON по всей Армении
Армению в финале мирового конкурса представит красавица и умница Ирина Захарова.
Важные процессы вокруг Диаспоры: генерал-майор Аршак Карапетян раскрывает скобки
Благодаря компании Ucom и общественной организации SunChild солнечная энергия будет доступна в приграничных районах Сюника.
«Паст». К какому выводу придут власти Армении?
«Паст». Этническая чистка в Арцахе, после признания Пашиняня и уступок Запада
Представители Армении принимают участие на форуме «Лидеры Евразии» в Подмосковье 
Не может быть Армении без Диаспоры, и Диаспоры без Армении։ Аршак Карапетян
«Нет Диаспоры без Армении, нет Армении без Диаспоры»։ Лидер движения «Всеармянский фронт» Аршак Карапетян на научной конференции, посвященной роли Диаспоры
Платформа Традиционных ценностей: к новому проекту «Евразии» присоединилась Кыргызская Республика
Несомненно, коренной народ Арцаха вернется на свои исторические территории, которые сохраняют великое наследие не только армянской, но и мировой христианской культуры: Аршак Карапетян
Какова единственная формула счастья армянского народа? Арман Варданян (видео)
Власти Армении потеряли связь с реальностью, способность управлять страной: Аршак Карапетян
Учителя из 8 стран провели первый Евразийский педагогический совет
Что должны понять дипломаты, военные и представители правоохранительных органов? «Паст»
Расширяющиеся «территории» платформы БРИКС: «Паст»
Почему именно крупные налогоплательщики становятся мишенью? «Паст»
Власти «верны» самим себе и продолжают свой путь к углублению атмосферы ненависти։ «Паст»
Армения является буфером для Азербайджана: Карапетян
Армения и БРИКС: На что была направлена инициатива Мгера Аветисяна?. Past.am
Будет создана новая инициатива. Превратится ли она в политическую единицу? «Паст» 
Почему армянские врачи посетили Москву? «Паст»
