Տարածքների հանձնման արդյունքում մոտեցող «դամոկլյան սուրը». «Փաստ»
«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
Անցած մեկ տարվա իրադարձությունները եկան ապացուցելու փաստացի այն, ինչ մինչ այդ էլ հասկանալի էր ուղեղ և տրամաբանություն ունեցող ցանկացած մեկի, այն է՝ առանց Արցախի Հայաստանը դառնում է մեծապես թույլ և խոցելի։ Այնինչ, ժամանակին որոշակի շրջանակների, այդ թվում՝ այսօրվա իշխանությունների կողմից այնպիսի թեզեր էին գեներացվում, թե՝ Արցախը հանձնենք, հանգիստ ապրենք։ Չնայած, հիմա էլ այդպես մտածող մարդիկ կան։ Ցավոք, կան: Արցախի կորստից հետո մեր երկրի շուրջ փոխվել է տարածաշրջանային ստատուս քվոն, և ներկայում Հայաստանի վրա հարձակման մեծ վտանգ է կախված, որը կարող է նաև անդառնալի հետևանքներ ունենալ։ Տարածքների հանձնման արդյունքում այսօր ոչ միայն բազմաթիվ բնակավայրեր դարձել են սահմանամերձ, այլև Հայաստանի ինքնիշխան տարածքներից բավականին հատվածներ գտնվում են ադրբեջանական օկուպացիայի ներքո։
Եթե նախկինում Հայաստանի բազմաթիվ բնակավայրերի բնակչությունը հանգիստ ապրում էր, քանի որ յուրաքանչյուրը գիտեր՝ հակառակորդը հարյուրավոր կիլոմետրեր հեռու է գտնվում, Արցախյան երկրորդ պատերազմից հետո լիովին նոր իրավիճակ է ստեղծվել։ Սահմանամերձ բնակավայրերում բնական կյանքը խաթարված է։ Դա են վկայում Սյունիքի մարզի Կապան համայնքի Ներքին Հանդ գյուղում Արման Թաթոյանի գլխավորած աշխատանքային խմբի կողմից իրականացված փաստահավաք աշխատանքների արդյունքները։ Արձանագրենք՝ սրանք միայն մեկ բնակավայրում իրականացված հետազոտություններ են, բայց ինքնին լուրջ եզրակացությունների տեղիք են տալիս: Ի մասնավորի՝ մեկ բնակավայրի օրինակով արձանագրվում է ադրբեջանական զինված ուժերի գործողությունների արդյունքում բնակիչների բնականոն կյանքի խաթարումը։
Օրինակ՝ լուրջ խնդիր է դարձել խմելու ջրի հարցը, քանի որ խմելու ջրի ակունքները մնացել են Ադրբեջանի կողմից Հայաստանից օկուպացված տարածքներում։ Մյուս կողմից էլ՝ էականորեն տուժել է գյուղատնտեսությունը, քանի որ բնակիչները զրկվել են արոտավայրերից. թշնամին զբաղեցրել է այդ տարածքները, նաև տարածքի ականապատումն է նոր վտանգներ ստեղծել։ Ադրբեջանի զինված ուժերը մեծ թափով ծառահատումներ են իրականացրել ու խախտել էկոհամակարգը՝ խարխլելով ապրելու համար բնական միջավայրը։ Մարդիկ զրկված են նաև Ներքին Հանդի Սբ. Հռիփսիմե եկեղեցի ու գերեզմանատուն այցելելու հնարավորությունից, քանի որ դրանք նույնպես ադրբեջանական օկուպացիայի ներքո են։
Եթե միայն մի բնակավայրում այսքան սպառնալիքներ են ի հայտ եկել սահմանամերձ հատվածում ապրող բնակիչների համար, ապա կարելի է պատկերացնել, թե ինչ վտանգների առաջ է սահմանամերձ մյուս հատվածների բնակչությունը։ Պետք է հաշվի առնել, որ յուրաքանչյուր բնակավայր ունի իր յուրահատկությունը, և կան սահմանամերձ համայնքներ, որոնք առավել խոցելի են։ Բայց կան նաև առավել գլոբալ հարցեր, որոնց համար նույնիսկ բացահայտումներ անելու կարիք չկա։ Պարզ է, որ սահմանամերձ բնակավայրերի բնակիչները կարող են ներխուժումների զոհ դառնալ։ Ու եղել են բազմաթիվ դեպքեր, երբ ադրբեջանցի զինվորականները անասուններ են գողացել, գերիներ են վերցրել, սպառնացել են և այլն։
Դեռ չենք խոսում հոգեբանական ճնշումների մասին: Այսպիսի գործելակերպը նրանք կարող են շարունակել հատկապես այն դեպքում, երբ վստահ են, որ կազմակերպված դիմադրության չեն հանդիպելու, և ՀՀ ռազմաքաղաքական ղեկավարությունը հակված չէ լուրջ դիմադրություն կազմակերպելու հարցում։ Մյուս կողմից էլ՝ սահմանամերձ բնակավայրերին սպառնում է դատարկվելու հեռանկարը, բնակիչները հակված են տեղափոխվել այլ վայրեր։ Մարդիկ ցանկություն չունեն սահմանամերձ բնակավայրերում ներդրումներ կատարել, իսկ պետությունն էլ իր կողմից նախաձեռնողականություն չի ցուցաբերում այս հարցում։ Այնինչ, փոխանակ իշխանությունները տարբեր ծրագրեր կյանքի կոչեն սահմանամերձ շրջաններում մարդկանց կյանքը թեթևացնելու և ենթակառուցվածքներ ստեղծելու տեսանկյունից, միլիոններով ծառայողական մեքենաներ են գնում ու այլ շռայլ ծախսեր իրականացնում։
Իսկ սահմանամերձ համայնքների դատարկումը կարող է աղետ դառնալ Հայաստանի համար, որը շատերը դեռևս չեն գիտակցում։ Հակառակորդը նաև մի շարք ռազմավարական առավելություններ է ձեռք բերել, որ կարող է ուղղակի անհնար դարձնել մարդկանց կենսագործունեությունը Հայաստանի սահմանամերձ բնակավայրերում։ Նախ՝ ադրբեջանական զինված ուժերը կարևոր նշանակություն ունեցող բարձունքներ են զբաղեցնում, որի արդյունքում էլ իրենց կողմից անմիջական դիտարկման ներքո են սահմանամերձ բնակավայրերի ու ընդհանրապես Հայաստանի համար կենսական նշանակություն ունեցող ճանապարհներ, կոմունիկացիոն ուղիներ ու ենթակառուցվածքներ։
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
Ожидать эскалации нужно всегда: Алексей Анпилогов 
Армения – лидер среди стран СНГ по дороговизне услуг заведений общепита 
МИД Армении прокомментировал заявление посла США в Баку об управлении трансграничными водными ресурсами 
Бельгийские политики и парламентарии направили заявление правительствам Азербайджана и Бельгии 
Мы призываем Азербайджан и Армению не упустить эту историческую возможность: Хакан Фидан 
Армянские борцы завоевали одну серебряную и две бронзовые медали на Чемпионате мира по борьбе среди военнослужащих 
Россия впервые нанесла удар по военному объекту Украины новейшей баллистической ракетой «Орешник» с гиперзвуковой боевой частью 
Дети Фонда «Музыка во имя будущего» посетили IDBank 
Юнибанк первым в Армении выпустил субординированные облигации 
В Армении сократят помощь для арцахских беженцев 
Армянский предприниматель строит новую канатную дорогу на горной вершине Крыма 
Ованес Чрагян из города Армавир стал победителем Первенства мира по универсальному бою 
Примечательное предложение: физические лица могут получить грант в размере 1 миллиона, а общественные организации – в размере 3 миллионов российских рублей: «Паст»
Авантюризм кадровых движений: «Паст»
Нынешняя власть Армении - факелоносец антиармянской повестки дня: «Паст»
Палата депутатов Люксембурга потребовала от Баку немедленного освобождения незаконно заключенных лиц 
Как собираются лишить эту власть возможности получить мандат в будущем? «Паст» 
«В стране существует большая коррупция, во главе которой стоит Никол Пашинян»: «Паст»
Концерт к 155-летию со дня рождения Комитаса прошел в Краснодарской филармонии им. Пономаренко 
НС Армении ратифицировал соглашение о свободной торговле между ЕАЭС и Ираном 
Арпине Саркисян будет назначена главой МВД РА 
ЕС направит в Грузию "политическую миссию" 
Компания Ucom запустила сеть 5G в еще 11 городах 
ЧЕ: Результаты армянских шахматистов 
Программа «Здоровая Евразия» вызвала большой интерес на MedMeet 2024 
Азербайджанцы стали настоящей головной болью в России։ «Паст»
Принесет ли Армении какую-либо пользу членство в Римском статуте? «Паст»
Эксклюзивная платформа для сферы туризма: «Паст»
Скажешь, чтобы и он написал заявление: «Вотсапские увольнения» будут продолжительными: «Паст»
Находясь ниже плинтуса говорят о «плинтусном» рейтинге: «Паст»
Компания Ucom запустила сеть 5G в еще 11 городах
Компания UPay присоединилась к инфраструктуре Open QR компании Idram 
Бесплатная карта Mastercard и 10% idcoin за безналичные покупки. IDBank 
В Ереване подведены итоги 19-й ежегодной Международной олимпиады по микроэлектронике
Университет «Евразия» объявил набор студентов 
Навстречу мечте: эксклюзивное предложение фонда «Музыка во имя будущего» для музыкантов и преподавателей 
Генеральный директор компании Ucom Ральф Йрикян принял участие в ежегодном технологическом саммите Silicon Mountains
Экономим вместе. IDBank и Idram 
АНО «Евразия» организовала поэтический вечер «Чаренц и Горький. Литературные судьбы» 
Технологический саммит Silicon Mountains пройдет при поддержке Ucom
