Сегодня: 24 Апрель 2024г., 00:00
1USD = 486AMD
1EUR = 510.5AMD
1RUB = 7.9AMD

Հայաստանի տնտեսության զարգացման «արագացված» տարբերակն այլընտրանք չունի

«Ի-վի Քոնսալթինգ» գործարար խորհրդատվական ընկերությունը իր հետազոտական թևը հանդիսացող «Տնտեսություն և արժեքներ» հետազոտական կենտրոնի միջոցով պատրաստել է Հայաստանի ազգային մրցունակության թվով յոթերորդ տարեկան զեկույցը «Աշխատատեղերի ապագան Հայաստանում» խորագրով: Հրապարակված ուսումնասիրությունում նշվում է, որ գործազրկության, միգրացիայի և ներառականության առանցքային մարտահրավերները հասցեագրելու համար անհրաժեշտ է թիրախավորել ՀՆԱ-ի աճի ավելի բարձր տեմպ: Մյուս կողմից, Հայաստանում ավելի արագ և ներառական տնտեսական աճ ապահովելու համար անհրաժեշտ է զբաղվածության ընդլայնում: «Այլապես գործազրկության բարձր մակարդակը և աշխատանքային միգրացիան մեր երկրի համար դարձել են խրոնիկ մարտահրավերներ և հանգեցրել աշխատանքային ռեսուրսների էական կրճատման, ինչի արդյունքում 2017-ին շուրջ 560 հազար աշխատունակ ՀՀ քաղաքացի չի մասնակցել երկրում տնտեսական արժեքի ստեղծմանը, և ՀՀ-ում մոտ 55%-ով պակաս համախառն ավելացված արժեք է թողարկվել»:

Զեկույցում դիտարկվել է տնտեսական զարգացման ու աշխատատեղերի աճի երեք սցենար՝ իներցիոն, արագացված և բեկումնային: Առաջին՝ իներցիոն աճի սցենարը դիտարկվել է զարգացած և զարգացող տնտեսությունների միջև արտադրողականության երկարաժամկետ աճի տրամաբանության մեջ: Արագացված աճի սցենարը՝ Հայաստանի տնտեսական աճի տեմպը կարող է համապատասխանել համադրելի տնտեսությունների վերջին շրջանի բարձր աճի ժամանակահատվածի տեմպերին:

Երրորդ՝ բեկումնային սցենարը չի դիտարկվել՝ ելնելով անորոշության բարձր մակարդակից: Բայց ներկայացվել է արագ տեխնոլոգիական զարգացումների հնարավոր հետևանքների բնութագրման միջոցով, որոնք կարող են էապես վերափոխել տնտեսության ճյուղերն ու աշխատաշուկաները:

Իներցիոն աճի սցենարը ենթադրում է տնտեսության զարգացման եղած տեմպերի շարունակում, ինչը Հայաստանում զգալի թվով աշխատատեղերի ստեղծում չի նախատեսում, գործազրկության մարտահրավերը թողնելով չլուծված նույնիսկ 2030-ին:

Արագացված աճի սցենարը, համաձայն ուսումնասիրության հեղինակների, բերելու է կառուցվածքային գործազրկության վերացման, գործազրկության մակարդակի նվազման, կնվազի մեկ տասնամյակում՝ հասնելով համարյա գործազրկության բնական մակարդակի: Բայց այս սցենարի ապահովման համար անհրաժեշտ է առաջիկա տասնամյակում ՀՆԱ-ի առնվազն 7-7.5% հաստատուն տարեկան աճ: Երկու սցենարն էլ տնտեսության կառուցվածքային վերափոխում են ենթադրում: Հայաստանում արագացված տնտեսական աճի հիմնական շարժիչ ուժերը կլինեն արդյունաբերության և ծառայությունների ոլորտները: Արդյունքում աշխատատեղերի թվի անկում է կանխատեսվում գյուղատնտեսության և հանքարդյունաբերության ոլորտներում, ավելացում՝ ծառայությունների, վերամշակող արդյունաբերության և շինարարության ոլորտներում:

 

Համաձայն ուսումնասիրության՝ Հայաստանում առկա է էական խզում աշխատուժի որակավորման, կրթական համակարգի առաջարկի և աշխատաշուկայի պահանջների միջև: Կատարված հարցումները ցույց են տվել, որ արդեն 2024-ին հայաստանյան ձեռնարկություններում աշխատանքների շուրջ 45%-ը կիրականացվեն մեքենաների գործածմամբ: Այդ դեպքում նորաստեղծ ծառայություններն ու ապրանքները պահանջում են նոր հմտություններ ու որակավորում, որոնք այս փուլում հայկական կրթական հաստատությունները բավարար չափով չեն տրամադրում:

2030թ. աշխատուժի միայն 27%-ը կլինեն աշխատաշուկա նոր մուտք գործողներ: Ամենամեծ մասնաբաժինը կկազմեն այս փուլում կրթության ցիկլն ավարտածները:

Ապագա աշխատատեղերի պահանջը բավարարելու համար այս աշխատուժն անհրաժեշտություն կունենա վերավորակավորման: Այդ համատեքստում ուսումնասիրողները գտնում են, որ անհրաժեշտ է լայնածավալ ներդրումներ կատարել մեր կրթության ոլորտում՝ աշխատատեղերի վերափոխվող պահանջները բավարարելու, ներառականություն ապահովելու, կրթության որակը բարձրացնելու և մարդկանց ապագայի աշխատատեղերը պատրաստելու նպատակով:

Տնտեսական կառուցվածքի համաշխարհային վերափոխումների և տեխնոլոգիական զարգացումների արդյունքում աշխատանքների պահանջները արագորեն փոխվում են, և դրան զուգահեռ մեծանում է ապագայում աշխատուժի կարիքի հետ կապված անորոշությունը: Անընդհատ և արագ փոփոխություններին շարունակաբար հարմարվելու ունակությունը մեծապես կախված է լինելու նոր գիտելիքներ, հմտություններ և կարողություններ արագ ձեռք բերելու ներուժից: Հետևաբար, Հայաստանը պետք է ձգտի դառնալ արագ սովորողների երկիր և այս տեսլականով առաջնորդվի ծավալվող համաշխարհային անորոշությունների պայմաններում: Դրա համար մեր կրթական համակարգում առանցքային պետք է դառնան շարունակական փորձարկումների վրա հիմնված էվոլյուցիոն մոտեցումները և պիլոտային ծրագրերի, փորձարկումների, ուսումնառության և փոփոխությունների միջոցով մոտեցումների բազմազանության ստեղծումը՝ հիմնված գիտելիքների առաջխաղացման վրա:

Փաստորեն, Հայաստանի տնտեսության զարգացման համար իներցիոն աճի սցենարը ոչ մի դեպքում չի բավարարում: Դա համարյա թե կնշանակի, որ երկիրը ապագա չունի և դուրս է մնալու աշխարհի վերոնշյալ զարգացումներից, հանդիսանալով որպես երրորդ աշխարհի երկիր: Չհաշված այն կարևորագույն հանգամանքը, որ պատերազմական իրավիճակում գտնվող երկիր ենք ու աշխարհագրական ինչ տարածաշրջանում: Բեկումնային աճի սցենարը այն աստիճանի է հեռու մեզանից, որ անգամ ուսումնասիրողները դրանում շատ չեն խորացել: Դրա հավանականությունը խիստ փոքր է: Հետևաբար, մեզ այլընտրանք չի մնում, բացի, թերևս, արագացված աճի սցենարից, ինչի համար, սակայն, ինչպես նկատում են ուսումնասիրության հեղինակները, անհրաժեշտ է առնվազն 10 տարի տարեկան 7-7.5%-անոց տնտեսական աճ ունենալ: Ավելի համեստ ու իրատեսական, քան նախատեսում է վարչապետ Փաշինյանը: Սա արդեն առավելապես պայմանավորված է կառավարող թիմի պրոֆեսիոնալիզմով ու ընթացող համաշխարհային զարգացումների տեղեկացվածության մակարդակով (որ դարձյալ պրոֆեսիոնալիզմ է) ու դրանց համահունչ քաղաքականության իրականացումով և ոչ թե ոլորտների՝ ըստ ճաշակի ու ըստ նախասիրությունների տնօրինումից:

Ситуация, сложившаяся в Тавуше, является следствием ошибок, допущенных Пашиняном на дипломатическом поле: Аршак Карапетян Заявление о внутренней ситуации в Армении Руководители сел Тавушской области встретятся с Мгером Григоряном в Ереване Дэвид Бекхэм подал в суд на актера Марка Уолберга, требуя возмещения в $10 млн Сельчане продолжают блокировать участок Киранц-Воскепар межгосударственной дороги Армения-Грузия Рейсы в Ереван и из Еревана задерживаются из-за работ на взлетно-посадочной полосе Фоден назвал свою символическую сборную Премьер-лиги всех времен Представители Греции и Турции обсудят меры укрепления доверия на встрече в Афинах Сеул сообщил о запуске КНДР ракеты в направлении Японского моря Участок Киранц-Воскепар межгосударственной дороги Армения-Грузия остается закрытым Создавшаяся ситуация – результат ошибок Никола Пашиняна։ это дипломатический нонсенс: Аршак Карапетян ,,Паст’’:то о чем говорили члены партии ,,Гражданский договор’’ и что было сделано диаметрально противоположно: 20 примеров . Допущение ошибки на дипломатическом поле может стать фатальным, особенно для Армении: Аршак Карапетян Кешбэк до 10% от GetTransfer с картами IDBank Реальные политические причины «форсажа» Запада в региональных процессах. Действующая власть серьезно обеспокоена политической заявкой Аршака Карапетяна Я не видел ни одного турка, которого назовут армянином, и он не обидится на это: Аршак Карапетян Карта Amio Visa Signature. Когда возможности безграничны Пашинян идет в совершенно противоположном направлении, подвергая Армению новым опасностям: Аршак Карапетян Кешбэк до 1% при оплате картами IDBank-а на Wildberries Скрещивание властей и криминала является ярким проявлением авторитаризма. Общенациональное движение «Единство» ВТБ (Армения) выступил главным партнером фестиваля ARMMONO Ему нужны люди, которым скажет – вы виноваты. Наши шаги являются неожиданностью для власти, мы готовы пойти на любой шаг ради нашей государственности։ Аршак Карапетян План Пашиняна, за который проголосовал народ Армении, полностью провалился, обещания не были выполнены: Аршак Карапетян Ucom продолжает модернизацию сетей Ось Армения-Россия-Иран имеет для Армении важнейшее значение։ Аршак Карапетян Во время показа мод в Загребе модели вышли на сцену с кулонами армянского дизайнера Партия «Всеармянский фронт» имеет возможность обеспечить серьезное политическое представительство на политическом поле. Сын певицы Жасмин женился на 25-летней фигуристке Еве Хачатурян Молодые боксеры Армении на чемпионате Европы завоевали 5 медалей В Мехико при крушении вертолета погибли три человека Любовный гороскоп на сегодня 15 апреля В центре Саратова подрались мигранты: их переехал автомобиль Обещанная поддержка ЕС и США может предоставить Армении новые экономические возможности: анализ экономиста Надеюсь, что Европа в будущем будет рассматривать Армению как часть европейской цивилизации: депутат Парламента Швеции В Тегеране возобновили работу аэропорты имени имама Хомейни и Мехрабад Президент Казахстана прибыл с официальным визитом в Армению Предложение Аршака Карапетяна грозит нарушить покой действующих властей ,,ПАСТ'': Армения на пороге потрясений: пойдет ли Пашинян на ,,конфронтацию'' сознательно?