Բզկտված ԱՐՑԱԽ. ՄԱՏԱՂԻՍ. Արտակ Զաքարյան
ՄԱՏԱՂԻՍ, գյուղ Արցախի Հանրապետության Մարտակերտի շրջանում, որը Նիկոլի և նրան կցված խունտայի շնորհիվ, ներկայումս ժամանակավորապես գտնվում է Ադրբեջանի «զինված ուժերի» վերահսկողության ներքո։
Գյուղը գտնվում է Թարթառ գետի ձախ ափին՝ 400-500 մետր բարձրության վրա։ Այն տեղաբաշված է հանրապետության հյուսիս-արևելյան հատվածում:
Համայնքը հարթավայրային է, ունի 1291,88 հա տարածք, որից 1103,94 հա գյուղատնտեսական նշանակության, 1268,06 հա անտառային հողեր։ Մատաղիսի սահմանային գոտով դեպի Մատաղիսի ջրամբար է հոսում Տրտու գետը։ Համայնքի տարածքում են գտնվում «Կոլին դռիգ» և «Հոռի» աղբյուրները։ Հավելենք նաև, որ գյուղի տարածքում առկա են բարիտի, կոպալի և կրաքարի հանքային պաշարներ։
Գյուղի տարածքում կան պատմամշակութային հուշարձաններ` Սբ. Եղիշե եկեղեցի (1892-1898 թթ.), գերեզմանոց (XVIII-XIX դդ.), Եղիշե Առաքյալի վանք (XII-XVIII դդ.), Վաչագան Բարեպաշտի մատուռ-դամբարան (1286թ.), կրկնահարկ դահլիճ (1552թ.), խաչքար (XII-XIIIդդ.), դամբարաններ (մ.թ.ա. II-I հազ.), հաշվառված է 30 հուշարձան։
Եղիշե առաքյալի վանքը (Ջրվշտիկ) հիմնադրվել է 5-րդ դարում Վաչագան Բարեպաշտ արքայի կողմից: Վանական համալիրի տեղում եղել է հեթանոսական սրբավայր՝ Միհր Ներսեհեա անունով: Վաղ միջնադարում Ջրվշտիկ վանքը սերտորեն կապված է եղել Արցախի կրոնական և քաղաքական կենտրոնների մոտակայքում գտնվող Գլխո վանքի, արքայանիստ Գյուտականի, Կաղանկատույքի, Բերդակուրի հետ՝ լինելով պատմական Արցախի նվիրական սրբավայր-ուխտատեղին: Այստեղ են ամփոփվել Սուրբ Եղիշեի մասունքները։ Վանքի տարածքում է գտնվում Վաչագան Բարեպաշտ թագավորի դամբարանը, ինչպես նաև 18-րդ դարի Ջրաբերդի իշխան Մելիք Ադամի հանգստարանը: Ջրվշտիկ անունը վանքը ստացել է հարավային կողմում գտնվող խորը ձորի համանուն ջրվեժից:
Մինչև բռնազավթումը Մատաղիսի բնակչությունը կազմում էր 665 մարդ, համայնքում կար 201 տնտեսություն։ Բնակչությունը հիմնականում զբաղվում էր գյուղատնտեսությամբ` անասնապահությամբ և հողագործությամբ։ Նշենք նաև, որ համայնքում գործում էր գյուղապետարան, բուժկետ, միջնակարգ դպրոց, որտեղ սովորում էին 109 աշակերտներ, համայնքն ուներ պետական մանկապարտեզ, որտեղ հաճախում էր 25 երեխա։
Արցախյան պատերազմի ընթացքում՝ 1991-1992 թվականներին Մատաղիսի ուղղությամբ կատաղի մարտեր են տեղի ունեցել։ 1992 թվականին ադրբեջանական զինված ուժերն իրենց վերահսկողությունն են հաստատել բնակավայի նկատմամբ, ինչի պատճառով այնտեղի բնակչությունը տարհանվել է դեպի հայկական այլ բնակավայրեր։ 1994 թվականի ապրիլին հայկական զինված ուժերի ստորաբաժանումներն իրենց վերահսկողության տակ են վերցրել Մատաղիսը, իսկ նույն թվականի օգոստոսից սկսվել է գյուղի վերաբնակեցումը։ 2016 թվականի ապրիլյան պատերազմում Ադրբեջանի զինված ուժերի ստորաբաժանումները գրոհել են Մատաղիս գյուղի ուղղությամբ` նպատակ ունենալով գրավել այն։
2020 թվականի հոկտեմբերի 3-ին Մատաղիսի գրավման մասին հայտարարել է Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարությունը։ Ադրբեջանի վերահսկողության տակ է անցել նաև Մատաղիսի՝ ստրատեգիական նշանակություն ունեցող ջրամբարը։
Ucom обеспечил бесплатным интернетом четыре остановки в общинах Иджевана
Движущая часть Общественного трибунала национальной гордости уже приведена в действие: Аршак Карапетян
Еще одна пощечина Пашиняну от его «любимого» Запада: «Паст»
В Дубае 23-24 апреля проходит международный бизнес-форум "Мир возможностей" 
Аршак Карапетян заявил о начале акций неповиновения
Единственный вариант не выполнять требования Турции и Азербайджана – избавиться от режима Пашиняна: Аршак Карапетян
ВТБ (Армения) обновил линейку вкладов для населения
Ситуация, сложившаяся в Тавуше, является следствием ошибок, допущенных Пашиняном на дипломатическом поле: Аршак Карапетян
Заявление о внутренней ситуации в Армении
Руководители сел Тавушской области встретятся с Мгером Григоряном в Ереване
Дэвид Бекхэм подал в суд на актера Марка Уолберга, требуя возмещения в $10 млн
Сельчане продолжают блокировать участок Киранц-Воскепар межгосударственной дороги Армения-Грузия
Рейсы в Ереван и из Еревана задерживаются из-за работ на взлетно-посадочной полосе
Фоден назвал свою символическую сборную Премьер-лиги всех времен
Представители Греции и Турции обсудят меры укрепления доверия на встрече в Афинах
Сеул сообщил о запуске КНДР ракеты в направлении Японского моря
Участок Киранц-Воскепар межгосударственной дороги Армения-Грузия остается закрытым
Создавшаяся ситуация – результат ошибок Никола Пашиняна։ это дипломатический нонсенс: Аршак Карапетян
,,Паст’’:то о чем говорили члены партии ,,Гражданский договор’’ и что было сделано диаметрально противоположно: 20 примеров . 
Допущение ошибки на дипломатическом поле может стать фатальным, особенно для Армении: Аршак Карапетян 
Кешбэк до 10% от GetTransfer с картами IDBank 
Реальные политические причины «форсажа» Запада в региональных процессах.
Действующая власть серьезно обеспокоена политической заявкой Аршака Карапетяна
Я не видел ни одного турка, которого назовут армянином, и он не обидится на это: Аршак Карапетян
Карта Amio Visa Signature. Когда возможности безграничны
Пашинян идет в совершенно противоположном направлении, подвергая Армению новым опасностям: Аршак Карапетян
Кешбэк до 1% при оплате картами IDBank-а на Wildberries
Скрещивание властей и криминала является ярким проявлением авторитаризма. Общенациональное движение «Единство»
ВТБ (Армения) выступил главным партнером фестиваля ARMMONO
Ему нужны люди, которым скажет – вы виноваты.
Наши шаги являются неожиданностью для власти, мы готовы пойти на любой шаг ради нашей государственности։ Аршак Карапетян
План Пашиняна, за который проголосовал народ Армении, полностью провалился, обещания не были выполнены: Аршак Карапетян
Ucom продолжает модернизацию сетей
Ось Армения-Россия-Иран имеет для Армении важнейшее значение։ Аршак Карапетян
Во время показа мод в Загребе модели вышли на сцену с кулонами армянского дизайнера
Партия «Всеармянский фронт» имеет возможность обеспечить серьезное политическое представительство на политическом поле.
Сын певицы Жасмин женился на 25-летней фигуристке Еве Хачатурян
Молодые боксеры Армении на чемпионате Европы завоевали 5 медалей
В Мехико при крушении вертолета погибли три человека
Любовный гороскоп на сегодня 15 апреля 
