Այսօր՝ 20 մարտի 2023թ., 00:00
1USD = 486AMD
1EUR = 510.5AMD
1RUB = 7.9AMD

Կառավարությունը վառելիքի գնաճի համար երբևէ տնտեսական լուրջ հիմնավորում չի տվել. տնտեսագետ

Կառավարությունից տնտեսվարողներին մեսիջներ են ուղարկում, որպեսզի դիզվառելիքի, բենզինի գարնանային թանկացումները նախօրոք արդարացնելու հող նախապատրաստեն, համոզված է տնտեսագետը։
 
Հայաստանում վառելիքաէներգետիկ գները տնտեսությանը չեն արձագանքում և կառավարությունը դրանց համար երբևէ տնտեսական լուրջ հիմնավորումներ չի տվել։ Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում այս տեսակետը հայտնեց տնտեսագետ, Աուդիտորների պալատի նախագահ Նաիրի Սարգսյանը` անդրադառնալով դիզվառելիքի գնաճի տնտեսական հիմնավորմանն ու վառելիքի ներկրման լոգիստիկ խնդիրներին։
2023թ. հունվարին 2022թ. դեկտեմբերի համեմատ հանրապետությունում արձանագրվել է բենզինի և դիզելային վառելիքի՝ համապատասխանաբար 12.5% և 2.9% գնանկում, իսկ 2022թ. հունվարի համեմատ՝ բենզինի 23.9% գնանկում և դիզելային վառելիքի 11.0% գնաճ:
 
«Իշխանությունները գնաճը պատճառաբանում են միջազգային շուկաներում առկա գների փոփոխությամբ, ինչը չէր կարող ազդեցություն չունենալ հայաստանյան շուկայի վրա։ Բայց դա իրականությանը չի համապատասխանում, որովհետև նավթի մեկ բարելի գնի բարձրացումը մեկ լիտր վառելիքի ինքնարժեքի մեջ տեսակարար կշռի առումով մեծ ցուցանիշ չի կազմում, կարող է ընդամենը տատանվել 1-2 տոկոսի միջակայքում։ Այսինքն`միջազգային շուկայում կտրուկ տատանումներ չեն արձանագրվում»,– ասաց Սարգսյանը։
Նրա դիտարկմամբ` դիզվառելիքի գնաճի օբյեկտիվ պատճառ կարող են լինել ներկրման խոչընդոտները, որոնց արդյունքում կարող է առաջանալ որոշակի դեֆիցիտ։ Եթե առաջարկը շուկայում նվազում է, իսկ պահանջարկը մնում է կայուն, ապա բնական է, որ կարող են լինել թանկացումներ։ Բացի դրանից, երբ իրականացվում է հարկային պալանավորում կամ ընդունվում է բյուջեի մասին օրենքը, դրանից հետո ՊԵԿ–ի վրա դրվում է հավաքագրման ժամանակացույց, թե որ ամսում որքան անհրաժեշտ գումարի քանակ կա, որն անպայման պետք է ապահովվի։
 
«Գների փոփոխությունն ունի երկու հիմնական շահառու` առաջինը, բնականաբար, այդ ոլորտում ընդգրկված և վառելիքի բիզնեսով զբաղվող ընկերություններն են, որոնց մոտ թանկացումն ապահովում է շահութաբերություն, իսկ երկրորդ շահառուն պետությունն է, քանի որ գների թանկացումն ուղիղ համեմատական է հարկերի ավելացման հետ, ինչն անմիջապես բերում է ավելացված արժեքի հարկի ավելի մեծ ծավալների հավաքագրման, իսկ տարեվերջում կբերի արդեն շահութահարկի տեսքով հարկերի զգալի հավաքագրման»,– նշեց մեր զրուցակիցը։
 
Անդրադառնալով այն հարցին, որ դեռևս փետրվարի 9-ին էկոնոմիկայի նախարար Քերոբյանը հայտարարել էր, թե հայ տնտեսվարողները դիզվառելիքի ներմուծման խնդրի առաջ են կանգնել ռուսական նավթամթերքի նկատմամբ արևմտյան սանկցիաների պատճառով, ու եթե անխափան մատակարարման խնդիրը չլուծվի, հայաստանյան շուկայում գներն ամենայն հավանականությամբ կբարձրանան, Սարգսյանն ընդգծեց, որ Քերոբյանն ընդհանրապես չի հասկանում, թե ինչպիսի մեսիջներ պետք է տա տնտեսավարողներին։
 
Փորձել են անօրինական եղանակով 122 տոննա վառելիք ներմուծել Հայաստան. ՊԵԿ–ը կանխել է
 
«Էկոնոմիկայի նախարարը նախևառաջ պետք է խնդրին լուծում տար։ Կարող էին, օրինակ, ականջալուր լինել փորձագիտական հանրույթի, բիզնես միջավայրի կանխատեսումներին ու գնահատականներին։ Կառավարության գործառույթն այդ կանխատեսումներին ադեկվատ արձագանքելն է և գնաճի դեմ պայքարում հրատապ միջոցներ կիրառելը։ Եթե դրա փոխարեն տնտեսվարողներին տալիս են միայն մեսիջներ, ապա դա շատ վատ է, որովհետև նույն հաջողությամբ արդեն իսկ պլանավորված հարկային հավաքագրումները չկատարելու համար այլ պատճառներ են հորինում»,– ասաց Սարգսյանը։
 
Նրա պնդմամբ` այդ մեսիջները նետում են շուկա, որպեսզի դիզվառելիքի գարնանային թանկացումը նախօրոք արդարացնելու հող նախապատրաստեն։
Անդրադառնալով վառելիքը Հայաստան տեղափոխելու այլընտրանքային տարբերակին, մասնավորապես՝ Իրանից ներկրման ծավալները մեծացնելու հարցին, տնտեսագետն ընդգծեց, որ կառավարությունը նախապես պետք է մշակեր շուկաների դիվերսիֆիկացման փաթեթ։
 
«Եթե կա մտավախություն ռուսական վառելիքը ներկրելու առնչությամբ, ապա անմիջապես պետք է Իրանի հետ բանակցությունները շարունակվեն։ Դրա համար անհրաժեշտ է հավելյալ աշխատանք կատարել ներկրումն արագ և անցնցում իրականացնելու համար, առավել ևս, որ հիմա գյուղատնտեսական աշխատանքների ակտիվ ժամանակահատվածն է մեկնարկում։ Ցավոք, կառավարությունն իրանական կողմի հետ պատշաճ չաշխատեց, և մենք հայտնվեցինք այս վիճակում»,– եզրակացրեց Սարգսյանը։
Նշենք, որ ՀՀ ՊԵԿ տվյալների համաձայն` ՌԴ–ից Հայաստան ներկրված նավթ–նավթամթերքի տարեկան ծավալը 2020թ–ին կազմել է 325 326, 2021-ին` 346 962, 2022-ի առաջին կիսամյակում` 180 582 տոննա։ Երկրորդ տեղում Իրանն է, որտեղից ներկրման ծավալները, սակայն, տարեցտարի նվազել են (2020թ–ին` 110 268 տ, 2021-ին` 77 140, 2022-ի առաջին կիսամյակում` 26 954տ)։
 
Հայաստանը վերջին տարիներին նավթամթերք է ներկրել նաև ԵՄ երկրներից, Եգիպտոսից, Հունաստանից ու այլ երկրներից, բայց անհամեմատ փոքր ծավալներով։
 
 
 
ԱԳՆ-ն մանրամասներ է ներկայացրել Միրզոյան-Լավրով հանդիպումից Ընտրություններին հանդես ենք գալու հաղթող թիմով․ Առաքելյանը՝ ՏԻՄ ընտրությունների, քաղաքապետարանում հնարավոր չարաշահումների մասին Ինչո՞ւ է արտադրությունը նվազել․ տնտեսագետի տեսանկյունից Չինաստանի Շանսի լեռը վերածվել է տեխնոլոգիական հրաշքի Ավելի շահեկան է ունենալ Ռուսաստանի և ՀԱՊԿ-ի նման վատ բարեկամներ, քան Ռուսաստանի և ՀԱՊԿ-ի նման հակառակորդներ Պետք է ձերբազատվենք միֆերից, թե ինչ-որ մեկը մեզ ինչ-որ բան է պարտք. Ռուբեն Վարդանյան Մեր ուժը մեր ներքին միասնականության մեջ է. Ռուբեն Վարդանյան Sunstall ընկերությունը ներկայացնում է երկկողմանի ուղղահայաց արևային մարտկոցներ Ռուբեն Վարդանյանի նոր նախաձեռնությունը Կոշտ կարծիք Վենետիկից․ «Փաստ» Ի՞նչ է կատարվում Երևանի փոխքաղաքապետարանում․ «Փաստ» Ռուսաստանում արևային էներգետիկայի իրավիճակը աղետալի է Որևէ կեղտոտ արշավ չի կարող ստվերել Ռուբեն Վարդանյանի աշխատանքն Արցախում Խաչատուրովներին հասցվող հարվածներն ուղիղ թիրախավորում են զինված ուժերին. Աբրահամյան Sunstall ընկերությունը ներկայացնում է երկկողմանի ուղղահայաց արևային մարտկոցներ Հայաստանում պաշտոնապես գործարկվեց VAR համակարգը Ապաշխարություն. մեկնում է Տ. Արշակ արքեպիսկոպոս Խաչատրյանը (տեսանյութ) Ալիևը նշել է՝ Հայաստանի համար հանգիստ ապրելու պայմանը Փաշինյանական նոր «վախերն» ու ՏՏ ոլորտի մեծ դժգոհությունը․ «Փաստ» Ի՞նչ է կատարվում Երևանի փոխքաղաքապետարանում․ «Փաստ» Ձերբակալել են Ազատ գյուղի կացարանի ողբերգական գործով սպային Եկեղեցի ունենալու կապանցիների երազանքն իրականություն դարձավ հատկապես ԶՊՄԿ գլխավոր տնօրեն Մաքսիմ Հակոբյանի ջանադրության շնորհիվ Ռուսաստանում արևային էներգետիկայի իրավիճակը աղետալի է Արցախի ժողովրդի նկատմամբ վերահաս ցեղասպանության վտանգը հիմնավորվում է ոչ թե ՄԱԿ-ի կողմից որոշակիացված մեկ-երկու գործոնների, այլ բոլոր՝ 14 գործոնների շրջանակներում. Ռուբեն Վարդանյան Բաց է «Հաւք 2023» ԱԹՍ մրցույթի հայտերի ընդունման փուլը Արման Աբովյանը մասնակցել է «Բարձր մակարդակի երկխոսություն Չինաստանի Կոմունիստական կուսակցության և աշխարհի տարբեր կուսակցությունների միջև» խորագիրը կրող քննարկմանը Ես չեմ ուզում լինել այն սերնդի ներկայացուցիչը, որը կորցնում է Արցախը․ Ռուբեն Վարդանյան Մանե Թանդիլյանը ակտիվ գործունեություն է ծավալում Նոր «օպերացիան» անվստահություն և մտահոգություն է առաջ բերել․ «Փաստ» Դիտորդական առաքելության «փիարի» համար․ «Փաստ» Մանե Թանդիլյանը և Մեսրոպ Առաքելյանը Անն Լույոյի հետ քննարկել են քաղաքական ուժի տեսլականը հայ-ֆրանսիական հարաբերությունների զարգացման վերաբերյալ Կամ 3,5 մլն դոլարը քաղաքապետարանի պաշտոնյաները յուրացրել են, կամ ավտոբուսները 3,5 մլն-ով թանկ է վաճառվել․ Առաքելյան Կայացավ Հայ գործարարների ասոցիացիայի և Հոնկոնգի առևտրի զարգացման խորհրդի (HKTDC) համատեղ միջոցառումը Բեռլինի բնակիչները կկարողանան պարգև ստանալ «մաքուր» էներգիայի համար Հայաստանի կինոգործիչները բաց են Ռուսաստանի հայերի միության հետ համագործակցության համար Սատարում ենք օրինականության վերականգնման համար պայքարող համալսարանականներին. «Համախմբում» Երիտասարդներն են երկրի ապագան, նրանք են փոփոխություն բերողը, արժեքներ կրողն ու փոխանցողը. Մանե Թանդիլյան Կառավարությունը վառելիքի գնաճի համար երբևէ տնտեսական լուրջ հիմնավորում չի տվել. տնտեսագետ Անկախության հռչակագրի չեղարկում, միասնական ճակատ և Թեհլիրյան. Ավետիք Չալաբյանը հարցազրույց է տվել «Խոսքի իրավունք» հաղորդաշարին Ըստ Վարդանյանի՝ Արցախը հիմա կանգնած է չափազանց լուրջ մարտահրավերների առաջ