Այսօր՝ 23 ապրիլի 2024թ., 00:00
1USD = 486AMD
1EUR = 510.5AMD
1RUB = 7.9AMD

2025 թվականին Հայաստանում սպասվում է դեպոպուլյացիա. Արման Բաբաջանյանը` արտագաղթի խնդրի մասին

 

Ազգային ժողովի «Լուսավոր Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Արման Բաբաջանյանն իր ֆեյսբուքյան էջում գրել է.

ՄԱԿ-ի վերջին ուսումնասիրություններից մեկի համաձայն՝ 2025 թվականին Հայաստանում սպասվում է դեպոպուլյացիա, երևույթ, որի դեպքում մահերը կարող են գերազանցել ծնունդներին: Ասել, որ սա մեզ համար սարսափելի տեղեկություն է, նշանակում է ոչինչ չասել։ Այս կանխատեսումն իրականում Հայաստանի՝ որպես պետության ու հասարակության մահվան գույժին հավասար տեղեկություն է, որին, սակայն, մենք, մեղմ ասած, համարժեք չենք վերաբերվում։ Դեպոպուլյացիա ունեցող պետությունները մի շարք տեսություններում դասվում են լավագույն դեպքում ծերացող, իսկ երբեմն՝ նաև մեռնող պետությունների ու հասարակությունների թվին։ 

Սա նշում եմ ամենևին ոչ գույները խտացնելու մղումով, որովհետև իրավիճակն առանց այդ էլ չափազանց լուրջ է։
ՄԱԿ-ի այս կանխատեսումը անուղղակի գնահատական է Հայաստանը կեղեքած նախորդ իշխանությունների պաշտոնավարմանը, որի հետևանքով զանգվածային դարձած արտագաղթը հանգեցրել է նման ողբերգական պատկերի։ 

Ռոբերտ Քոչարյանի ու Սերժ Սարգսյանի իշխանությունների շրջանում արտագաղթը կրել է համակարգված բնույթ, և ինչպես մի առիթով խոստովանել է երբեմնի վարչապետ Տիգրան Սարգսյանը՝ իշխանությունն անգամ դեմ չի եղել այդ գործընթացին՝ արտագաղթողներին համարելով որպես պոտենցիալ հեղափոխություն անողներ։ Սակայն այսօր ունենք այն, ինչ ունենք, և միայն դեպի անցյալ նայելով ու արտագաղթի պատճառները վեր հանելով չենք կարող լուծել այս՝ իրապես ազգային անվտանգությանը սպառնացող խնդիրն ու մարտահրավերը։

Ի դեպ, այսօր Ազգային անվտանգության խորհրդի քարտուղար Արմեն Գրիգորյանը ևս հայտարարել է, թե արտագաղթը ազգային անվտանգության սպառնալիք է։ Հայտարարություն, որ մենք լսել ենք նաև նախկին իշխանության բարձրաստիճան պաշտոնյաներից։ Սակայն եթե նման հայտարարություն կարող է անել ընդդիմադիր որևէ գործիչ կամ հետազոտող, նույնը իրեն չպետք է թույլ տա իշխանության բարձրաստիճան ներկայացուցիչը։ Որովհետև իշխանության խնդիրը ոչ թե երևույթի արձանագրումն է, այլ դրա հաղթահարման միջոցների, ուղիների, ծրագրերի ներկայացումը։ Մինչդեռ մենք նոր Հայաստանի նոր իշխանության կողմից անցած մեկուկես տարիներին չենք լսել արտագաղթի կանխման, հայրենադարձության և ժողովրդագրական աղետի կանխարգելման այլ գործողությունների վերաբերյալ կոնկրետ, առարկայական մոտեցումներ, դիրքորոշումներ, հայեցակարգեր։ 

Լավագույն դեպքում հնչել են ու հնչում են բարի՝ բաժակաճառ հիշեցնող հայտարարություններ, որոնցից, սակայն, Հայաստանի գլխին կախված դեպոպուլյացիայի վտանգը չի մեղմանում։
Այդ սպառնալիքի չեզոքացման ճանապարհը միայն արտագաղթի կանխումը կամ հայրենադարձության ապահովումը չէ, ինչպես կարող է թվալ առաջին հայացքից։ 

Դեպոպուլյացիայի մարտահրավերը Հայաստանը կարող է հաղթահարել միայն մրցունակ, զարգացած ու կյանքի համար գրավիչ պետություն դառնալու ճանապարհով։ Ճանապարհ, որի մասին հստակ ռազմավարություններ, հայեցակարգեր ու ծրագրեր մենք նույնպես չենք լսել նոր իշխանությունից։ 

Ո՛չ կառավարության ծրագրում, ո՛չ առանձին ոլորտային փաստաթղթերում, ցավոք, չի արտացոլվել այն գաղափարական, ծրագրային հենքը, որը կուրվագծեր տեսանելի կամ գոնե միջնաժամկետ ապագայում Հայաստանի որակական զարգացման հեռանկարը։ 
ԱԽ քարտուղարն այսօր խոսում էր նաև ազգային անվտանգության նոր ռազմավարության մշակման մասին, որի հիմնասյունը, ըստ նրա, պետք է լինի բանակը։ Մոտեցում, որն անուղղակիորեն վկայում է, որ Հայաստանի նոր իշխանությունը համարժեքորեն չի գիտակցում դեպոպուլյացիայի վտանգը։ Այլապես մենք պետք է լսեինք հայտարարություն այն մասին, որ Հայաստանի ազգային անվտանգության նոր ռազմավարության հիմնասյունը լինելու են Հայաստանի քաղաքացին ու նրա կյանքի համար ապահովված այնպիսի պայմանները, որոնք որպես հետևանք կհանգեցնեն նաև զինված ուժերի մարտունակության բարձրացմանը։ 

Չափազանց հեշտ է ազգային անվտանգությունը կառուցել միայն բանակի վրա, որովհետև դա չի պահանջում պետական, քաղաքական, մտավոր այնպիսի ջանք, որպիսին անհրաժեշտ է մրցունակ պետություն կառուցելու համար։ Պարզ ընկալմամբ՝ սպառազինություններով հագեցած զինված ուժերը կարող են դառնալ մեր անվտանգության երաշխիքը։ Նաև այդ ընկալումն է պատճառ դառնում, որ ստորադասվում, երկրորդվում են հանրային ու պետական կյանքի մյուս համակարգերն ու ենթահամակարգերը, որոնք ազգային անվտանգության համար ունեն ոչ պակաս կարևոր նշանակություն։ 

Զինված ուժերը, այո՛, կարևոր, սակայն ազգային անվտանգության ապահովման բաղադրիչներից մեկն են միայն, որոնց վրա թողնելով անվտանգության ապահովման ողջ բեռը՝ ունենում ենք այնպիսի իրավիճակներ, ինչպիսին 2016-ի ապրիլյան պատերազմն էր, երբ պետության փաստացի չգոյության պայմաններում բանակը միայնակ դիմակայեց թշնամական հարձակմանը։ 

Առաջին հայացքից ուղղակի կապ չունեցող այս երևույթներն իրականում ունեն օրգանական, դիալեկտիկական կապ։ Որովհետև երբ պետությունը որպես ազգային անվտանգության հենասյուն է հռչակում բանակը, արտագաղթը չի կարող դադարել, իսկ դեպոպուլյացիայի վտանգն էլ ավելի սարսափազդու կարող է դառնալ։ 

Արտագաղթը, այո՛, ազգային անվտանգության սպառնալիք է։ Սակայն նույնպիսի սպառնալիք է նաև իրողությունը, երբ պետության ղեկավարությունը, քաղաքական իշխանությունը ի զորու չէ կանխարգելել այդ սպառնալիքը ու Հայաստանը զերծ պահել մեռնող պետությունների շարքին դասվելու չափազանց տեսանելի վտանգից։

Փաշինյանը փչացնում է Իրանի հետ հարաբերությունները Աուդիտները բոլոր պետական մարմիններից հանել են․ Նաիրի Սարգսյան Վարչախումբն արգելում է անցանկալի սփյուռքահայերի մուտքը Հայաստան Դիվանագետների համահայկական խորհրդի հայտարարությունը Հայոց ցեղասպանության 109-րդ տարելիցի կապակցությամբ «Ավելի լավ է Հայաստանը վարչապետ չունենա, քան ունենա դավաճան, հակահայ վարչապետ»․ Մենուա Սողոմոնյան Վենետիկում անցկացվող 60-րդ միջազգային բիենալեի օրերին բացվել է AKNEYE ֆիջիթալ սփեյսը Պապուա Նոր Գվինեան արժանի չէ մարդակերության երկիր կոչվելու. վարչապետ Արցախի էթնիկ հայերի տեղահանում և մարդու իրավունքների լուրջ խնդիրներ ՀՀ-ում. Պետդեպի զեկույց Ալիևը Պուտինի հետ քննարկել է Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև խաղաղության պայմանագրի շուրջ բանակցությունները․ Հաջիև Մոսկվան հայտնել է, որ մեկ շաբաթում Ուկրաինայի հարվածների զոհ է դարձել Ռուսաստանի 11 բնակիչ ԱՄՆ-ում կկառուցվի երկրի ամենաբարձր երկնաքերը Ադրբեջանն ի հաշիվ Հայաստանի լավացնում է հարաբերությունները Ռուսաստանի հետ Տավուշցիները դժգոհ են փոխվարչապետի հետ հանդիպումից ՎՏԲ-Հայաստան Բանկը համալրել է ավանդային պրոդուկտները ֆիզիկական անձանց համար Օդի ջերմաստիճանը կբարձրանա, առանձին շրջաններում հնարավոր է կարճատև անձրև ու ամպրոպ ԶՊՄԿ-ն նորոգում է արցախցիների տները Բազմաթիվ հասցեներում գազ չի լինի Պարզվեց ամեն ինչ հեշտ է. դանիացի ֆիզիկոսները գտել են արևային մարտկոցների արդյունավետությունը զգալիորեն բարելավելու միջոց Այստե՛ղ՝ Տավուշում է որոշվում Հայաստանի ճակատագիրը. Ավետիք Չալաբյան Նոյեմբերյանի սահմանամերձ գյուղերի վարչական ղեկավարները չեն աջակցում սահմանազատման գործընթացին. հայտարարություն ՀՀ-ն վերածվել է մեկ անձի քաղաքական ու ընտանեկան կլանի սպասարկման ձեռնարկության. Արմեն Մանվելյան «Այս իշխանությունը «կաղ բադիկ է», գնացող, խնդիրը զուտ արտաքին և ներքին քաղաքական որոշումն է». «Փաստ» Այս արշավը եկեղեցու դեմ չէ, այլ՝մեր բոլորի. Վահե Հովհաննիսյան Տավուշում ստեղծված իրավիճակը Փաշինյանի կողմից դիվանագիտական դաշտում թույլ տված սխալների հետևանքն է. Արշակ Կարապետյան Միայն «դրսինները». «Փաստ» Այսօր միայն մեկ օրակարգ կա, և դա «լոկալ» օրակարգ չէ. «Փաստ» Ոչ մի բովանդակային հայտարարություն կամ մեկնաբանություն. «Փաստ» Ի՞նչ կապ ունեին Արայիկ Հարությունյանի հարցազրույցի անոնսն ու հետագա «զարգացումները». «Փաստ» Տա­վու­շը կա­րող է լի­նել նոր սկզբի... մեկ­նար­կը. «Փաստ» Իշխանությունները սարսափած են. Ավետիք Չալաբյան Հայտարարություն Հայաստանում ներքին իրավիճակի մասին Մենք ունենք հզոր աշխատույժ, որի պոտենցիալը չի օգտագործվում. Նաիրի Սարգսյան Մեր պահանջը հայրենիքը աճուրդի հանած վարչախմբի հեռացումն է, և հայրենիքը մաս-մաս հանձնման գործընթացի կասեցումը. Ավետիք Չալաբյան Վեց տարի առաջ այս օրերին Սփյուռքում ևս հուժկու ցույցեր էին, հայտնի արվեստագետներ էին գալիս Երևան ու խոստանում այստեղ տուն գնել ու մնալ․ Դավիթ Սարգսյան Ոտքի ելեք՝ ապրիլի 24-ին, ժամը՝ 15։00-ին Հանրապետության հրապարակ «Քաջարանի հանքավայրը դեռևս 90 տարվա պաշար ունի»,- «ԶՊՄԿ» ՓԲԸ տեխնիկական տնօրեն Արման Վարդանյան 33-ամյա երիտասարդը մորը սպանելուց հետո ինքնասպան է եղել «Հայաքվեի» անդամները փակել են դեպի Բագրատաշեն գնացող ճանապարհը «ՀայաՔվեի» անդամները տեղացիների հետ արգելափակել են Բավրայի սահմանային անցակետը՝ ի նշան տավուշցիների հետ համերաշխության. Միացի՛ր Ճապոնացիները նոր փորձարկում են անում՝ տիեզերքից էներգիա ստանալու համար